شهربانو دوستی
ترکیب: هر گاه دو کلمه به وسیله ( ـ ) و یا (ی) به هم اضافه شوند، ترکیب می سازند.
انواع ترکیب:
1- وصفی: که به کلمه اول موصوف و به کلمه دوم صفت می گوییم.
2- اضافی: که به کلمه اول مضاف و به کلمه دوم مضاف الیه می گوییم.
راه های تشخیص ترکیب وصفی و اضافی
به آخر کلمه، “است” یا “تر” اضافه می کنیم، اگر معنی داد ترکیب وصفی است و اگر معنی نداد ترکیب اضافی است.
هرگاه دو کلمه به وسیله ی « ــِ » به هم اضافه شوند ترکیب می سازند .
مثل : دستِ پاک،کوهِ بلند،کتابِ فارسی ،چشم ِمن،خودروی زیبا ، دخترِ ایرانی ،الماسِ درخشان
همه ی مثال های بالا ترکیب هستند. ولی نوع هر یک با دیگری فرق دارد که در ذیل روش تشخیص آن ها آورده می شود .
قبل از آن بهتر است بدانیم که :
نکته : هرگاه آخر کلمه ی اول این سه حرف « و ، ا، ه »باشد هنگام اضافه شدن به هم دیگر بجای کسره « -ِ » ، «ی » می گیرند . مثل :
هوا—> هوای تهران
آهو —>آهوی وحشی
خانه —>خانه ی بزرگ
روش های تشخیص ترکیب وصفی و اضافی
1- کسره بین دو کلمه را حذف می کنیم سپس بعد از کلمه ی اول ویرگول می گذاریم و در آخر فعل (است) قرارمی دهیم .
اگر عبارت معنی داد ترکیب وصفی و اگر معنی نداد ترکیب اضافی است .
مثال: اتاقِ تمیز –اتاقْ ، تمیز است : چون معنی دارد ترکیب وصفی است یعنی کلمه ی اتاق «موصوف» و کلمه ی تمیز« صفت »است .
اتاقِ مدیر – اتاقْ، مدیر است :چون معنی ندارد ترکیب اضافی است یعنی کلمه ی اتاق «مضاف» و کلمه ی مدیر « مضاف الیه »است .
مثال: مادرِ دلسوز، مادرِدلسوزتر : چون معنی دارد ترکیب وصفی است یعنی کلمه ی مادر «موصوف» و کلمه ی دلسوز« صفت »است .
مادرِ من، مادرِ من تر : چون معنی ندارد ترکیب اضافی است یعنی کلمه ی مادر «مضاف» و کلمه ی من « مضاف الیه »است .
شهرِ تمیز ، شهرِ بسیار تمیز : چون معنی دارد ترکیب وصفی است یعنی کلمه ی شهر «موصوف» و کلمه ی تمیز « صفت »است .
شهرِ تکاب ، شهرِ بسیار تکاب : چون معنی ندارد ترکیب اضافی است یعنی کلمه ی شهر «مضاف» و کلمه ی تکاب « مضاف الیه »است .
مثال : دستِ تمیز،دستی تمیز : چون معنی دارد ترکیب وصفی است یعنی کلمه ی دست «موصوف» و کلمه ی تمیز « صفت »است .
کیفِ حسن ،کیفی حسن : چون معنی ندارد ترکیب اضافی است یعنی کلمه ی کیف «مضاف» و کلمه ی حسن «مضاف الیه »است.
حتما بخوانید: نمونه سوال فارسی ششم
