تشبیه: مانند کردن چیزی به چیز دیگر در صفتی مشترک، در تشبیه ادعای همانندی و شباهت وجود دارد .
هر تشبیه چهار رکن دارد که عبارت اند از :
مُشَبَّه : کلمه ای است که قصد داریم آن را تشبیه کنیم .
مشبه به : چیز یا کسی است که مشبه را به آن مانند(تشبیه) کرده ایم.
وجه شبه : صفتی است که بین مشبه و مشبه به مشترک است.
ادات تشبیه : واژه هایی که نشان دهنده پیوند شباهت هستند مانند : چون ، همچون و مانند و …
مثال: علم در هدایت چون نور است .
حال از خود سوال می پرسیم چه چیزی را میخواهیم به چه چیزی تشبیه کنیم پاسخ (علم) است که همان مشبهمی باشد.
علم را میخواهیم به چه چیزی تشبیه کنیم؟ (نور) که همان مشبه به است.
حال میگوییم ویژگی مشترکی که باعث شده است علم شبیه نور باشد چیست ؟ (روشنایی که نتیجه آن هدایت شدن به مسیر درست )این همان ویژگی مشترک یا وجه شبه است.
عامل پیوند علم و نور چیست ؟ همان (مانند) است پس آن نیر ادات تشبیه است.
مثال: بلم آرام چون قویی سبکبال به نرمی بر سر کارون همی رفت.
در این بیت قصد داریم بلم ( قایق کوچ) که مشبه است را به قوی (نوعی پرنده) که مشبه به است تشبیه کنیم که ویژگی مشترک آن ها ، آرام بودن (وجه شبه) است و عامل پیوند ، چون (ادات تشبیه) است.
– مشبه و مشبه به را طرفین تشبیه می گویند .
– مهمترین رکن تشبیه مشبه به است چون وجه شبه در آن بارزتر است به عبارت دیگر وجه شبه از مشبه به دریافت می شود.
– اگر در تشبیه وجه شبه ذکر نشود به آن تشبیه مجمل می گویند.
– اگر در تشبیه ادات تشبیه حذف شده باشد به آن موکد یا محذوف الادات می گویند .
– چنانچه نه وجه شبه بیاید و نه ادات تشبیه، به آن تشبیه بلیغ می گویند.
حتما بخوانید: موصوف و صفت چیست؟
عالی
لطف داری