سوالات درس 11 اقتصاد دهم انسانی با جواب
خانه » سوالات درس به درس » سوالات درس به درس دهم انسانی » سوالات درس اقتصاد دهم » سوالات درس 11 اقتصاد دهم انسانی با جواب
شهربانو دوستی
۱) در اقتصاد معمولا چه نوع کشورهایی را پیشرفته ترمی دانند؟
✅ کشورهایی را که از قدرت تولیدی بالاتر و درآمد بیشتری برخوردار باشند
۲) افزایش قدرت تولید یک کشور در گرو چیست؟
✅ افزایش قدرت تولید شرکت های تولیدی و سازوکارهای مناسب برای ایجاد کسب و کار و دادوستدهای مناسب
✅ معمولا درآمد و تولید بالایی دارند.
درآمدها به صورت عادلانه تری توزیع شده است.
تعداد بیکاران این کشورها نیز کم است.
رشد و پیشرفت، نقطه مقابل رکود است. یک کشور پیشرفته در برابر شوک های اقتصادی، قدرت مقاومت دارد.
از ثبات نسبی قیمت ها و بازارها برخوردار است.
می تواند در شرایط بحرانی نیازهای اولیه خودش را تأمین و حتی مازاد آن را صادر کند.
معمولا کشورهای پیشرفته از سطح سواد و بهداشت عمومی بالایی برخوردارند.
روحیه اعتماد و همبستگی میان مردم این کشورها برای تکاپو و تلاش اقتصادی، برجسته است.
کشورهای پیشرفته در سطح منطقه و جهان تأثیرگذارند.
در یک کلمه، کشورهای پیشرفته، کشورهای قدرتمندی محسوب می شوند و بقیه روی آنها حساب باز می کنند.
۴) ……………….. و …………….. نقطه مقابل رکود است.
✅ رشد و پیشرفت
۵) مهمترین مولفه های پیشرفت اقتصادی کشور چیست؟
✅ رشد اقتصادی، شاخص های توسعه انسانی (نظیر بهداشت، سواد و امید به زندگی) و شاخص توزیع عادلانه درآمد
۶) در چه صورت در یک جامعه رشد صورت گرفته است؟
✅اگر در جامعه ای میزان واقعی تولید در دوره ای معین نسبت به دوره قبل افزایش یابد، می گوییم در آن جامعه رشد صورت گرفته است.
۷) منظور از رشد چیست؟
✅ رشد به معنای افزایش تولید است؛ بنابراین مفهومی کمی است.
۸) رشد به معنای …………………… است.
✅ افزایش تولید
۹) رشد یک مفهوم ………………… است.
✅ کمی
✅کشورها معمولا با سرمایه گذاری بیشتر یا به کارگیری روش های بهتر و فناوری مناسب تر، ظرفیت تولیدی خود را افزایش می دهند.
۱۱) به چه دلیل گاهی افزایش شاخص رشد یک کشور را با افزایش درآمد آن معادل در نظر می گیرند؟
✅ کشورها معمولا با سرمایه گذاری بیشتر یا به کارگیری روش های بهتر و فناوری مناسب تر، ظرفیت تولیدی خود را افزایش می دهند و این امر به درآمد بیشتر می انجامد. به همین دلیل گاهی افزایش شاخص رشد یک کشور را با افزایش درآمد آن معادل در نظر می گیرند.
۱۲) یک منشا رشد اقتصادی ………………………… است.
✅ افزایش در منابع
۱۳) افزایش در منابع چگونه باعث رشد اقتصادی می شود؟ مثال بزنید.
✅ یک منشأ رشد اقتصادی افزایش در منابع است؛ برای مثال، اگر جمعیت در طول زمان رشد کند، به طور کلی عرضه نیروی کار هم افزایش می یابد. سرمایه های فیزیکی کشور می تواند با سرمایه گذاری در کارخانه ها، ساختمان ادارات، ماشین آلات و مغازه ها افزایش یابد. سرمایه انسانی با آموزش افزایش می یابد. با منابع در دسترس بیشتر ،یک کشور می تواند کالا و خدمات بیشتری تولید کند.
۱۴) از الگوی مرز امکانات تولید می توانیم برای نشان دادن تأثیرات………………………. استفاده کنیم.
✅ رشد اقتصادی
15) چرا رشد اقتصادی یک هدف مشترک است؟
✅ زیرا کشور را قادر می سازد کالاها و خدمات بیشتری تولید کند و گام مؤثری برای تأمین نیازها و خواسته های شهروندان خود بردارد. وقتی که اقتصاد رشد می کند، کشور قادر است از هر چیزی مقدار بیشتری تولید کند.
✅ هر کشور برای اینکه از مواهب رشد اقتصادی در آینده لذت ببرد، باید چیزهایی را در زمان حال در اقتصاد فدا کند؛ باید منابعی را که می‌توانست برای ساختن کالاهای مصرفی در زمان حال استفاده شود، برای ساختن انواع سرمایه‌ها و توسعه روش‌های تولید بهتر برای آینده صرف کند. همان‌طور که شما هم گاهی از بعضی خریدهای لذت بخش صرف نظر می‌کنید تا پولتان را برای انتخاب‌های دیگری در آینده که زندگی شما را بهتر می‌کند، پس انداز کنید.
17) رشد به معنای ……………….. است.
✅ افزایش تولید
18) چرا اقتصاددانان برای اندازه گیری رشد، به میزان رشد تولیدات یک کشور در طول سال می نگرند؟
✅ چون رشد به معنای افزایش تولید است.
19) منظور از تولید ناخالص داخلی یک کشور (GDP) چیست؟
✅ تولید ناخالص داخلی یک کشور (GDP) ارزش پولی همه کالاها و خدمات نهایی تولید شده در داخل مرزهای یک کشور در طول یک سال است.
20) چرا درآمد داخلی رامی توان معادل تولید داخلی دانست؟
✅ با فرض اینکه هر تولید داخلی ،درآمدی را برای تولیدکنندگان آن ایجاد کرده است، می توان درآمد داخلی را نیز معادل تولید داخلی دانست.
21) منظور از درآمد داخلی چیست؟
✅ درآمد داخلی، مجموع درآمدهایی است که در طول سال برای کشور به دست می آید.
22) درآمد سرانه چگونه به دست می آید؟
✅ با تقسیم درآمد داخلی به جمعیت کشور، درآمد سرانه به دست می آید.
23) کلید واژه های مهمی که در تعریف تولید داخلی وجود دارد و به فهم بهتر ما از تولید داخلی کمک می کند را نام ببرید.
✅ ارزش پولی – کالاها و خدمات – تولید نهایی – داخل مرزهای یک کشور – در یک سال
✅ واحد مشترک
25) واحد مشترکی که برای اندازه گیری تولیدات کشور به کار می رود چیست؟ توضیح دهید.
✅ ارزش پولی – برای اندازه‌گیری تولید کشور، نیاز به یک واحد مشترک داریم که بتوانیم هر چیزی را که تولید شده است، اندازه‌گیری کنیم. از هر واحد اندازه‌گیری مثل کیلوگرم هم می‌شود استفاده کرد؛ اما شاید نتیجه مفید نباشد؛ چرا که قطعاً یک کیلوگرم چیپس سیب‌زمینی با یک کیلوگرم چیپست رایانه قابل جمع شدن نیست! در عوض وقتی همه را به ارزش پولی که از بازار به دست آمده برگردانیم و آنها را جمع کنیم، منطقی‌تر می‌شود. در این صورت صرف‌نظر از ابعاد و اندازه و وزن، هر کالا با ارزشی که در بازار داشته در محاسبة مقدار تولید لحاظ خواهد شد.
26) آیا تولیدات فقط محدود به تولید کالا می باشد؟ مثال بزنید.
✅ خیر – تولید فقط محدود به تولید کالاهایی مانند توپ و لبنیات نیست، بلکه خدماتی مانند خدمات لوله‌کشی، خلبانی هواپیما، رانندگی کامیون و معاینه پزشکی هم تولید است و باید در محاسبه ما لحاظ شود.
✅ برای اندازه‌گیری تولید ناخالص داخلی، تنها کالا و خدمات نهایی را در نظر می‌گیریم، نه محصولات واسطه‌ای را؛ چراکه کالاها و خدمات واسطه‌ای همگی در تولیدات نهایی محاسبه شده‌اند و اگر آنها را هم جداگانه محاسبه کنیم، دچار خطای محاسبه مجدد می‌شویم. مثال پنبه و لباس را (در درس مالیات بر ارزش افزوده)، به یاد آورید. برای محاسبه ارزش لباس‌های تولید شده، لازم نیست ارزش محصولاتی نظیر پنبه و نخ و پارچه را نیز جداگانه محاسبه کنیم؛ بلکه با محاسبه ارزش کل لباس‌های تولید شده، خود به خود ارزش کالاهای واسطه‌ای که در آن به کار رفته است نیز محاسبه می‌شود.
28) کدام تولیدات در تولید ناخالص داخلی اندازه گیری می شود؟
✅ تولید ناخالص داخلی، تولیداتی را که در داخل مرزهای یک کشور تولید می‌شود، اندازه می‌گیرد؛ صرف‌نظر از اینکه چه شهروندی آن را تولید کرده است. از این رو، تولید ناخالص داخلی ایران، جمع تمام تولیداتی است که شرکت‌ها و افرادی که در ایران فعالیت می‌کنند، آنها را تولید کرده‌اند؛ حتی اگر بخشی از این تولید متعلق به خارجی‌ها باشد.
۳۰) تولید ناخالص داخلی، کالاها و خدمات نهایی را در چه محدوده زمانی در برمی گیرد؟
✅ در یک سال تقویمی از اول فروردین تا پایان اسفند . این مقدار شامل فروش اقلام باقی مانده از سال قبل نمی‌شود؛ یعنی چیزهایی که در یک سال ساخته می‌شود و در سال بعد فروخته می‌شود.
۳۱) به دلیل ………………………. برخی از اقلام تولیدی در اندازه گیری تولید ناخالص داخلی لحاظ نمی شوند.
✅دشواری های محاسباتی
۳۲) چه نوع اقلام تولیدی در اندازه گیری تولید ناخالص داخلی لحاظ نمی شوند؟
✅ اول: کار بدون دستمزد؛ مانند کارهایی که در خانه انجام می‌گیرد یا خدماتی که در خیریه‌ها به‌صورت داوطلبانه ارائه می‌شود و پولی برای آنها رد و بدل نمی‌گردد، اگر چه دارای ارزش بالایی هستند، اما در محاسبات تولید ناخالص داخلی غایب‌اند!
دوم: خرید و فروش کالاهای دست دوم از جمله خودرو، مبلمان یا خانه در محاسبات لحاظ نمی‌شوند. این قبیل کالاها زمانی که برای اولین بار تولید و فروخته شده‌اند، به حساب آمده‌اند.
سوم: تولیدات اقتصاد زیرزمینی، غیرقانونی و قاچاق که اطلاعات دقیقی از آنها در دست نیست و عملاً محاسبه آنها مشروعیت بخشی به این‌گونه فعالیت‌ها تلقی می‌شود.
✅ اطلاعات دقیقی از آنها در دست نیست و عملا محاسبه آنها مشروعیت بخشی به این گونه فعالیت ها تلقی می شود.
۳۴) مهم ترین دلیل اندازه گیری تولید ناخالص داخلی چیست؟
✅ نظارت بر تغییرات تولید در طول زمان است.
۳۵) در اندازه گیری تولید ناخالص داخلی با واحد پولی، با چه مشکلی مواجه می شویم؟ مثال بزنید.
✅ قیمت کالاها و خدماتی که تولید ناخالص داخلی را تشکیل می دهند به طور مداوم در حال تغییر است.
برای مثال، فرض کنید یک میلیون خودرو در ایران در سال جاری تولید شود و میانگین قیمت یک خودرو ۵۰ میلیون تومان باشد. مجموع تولیدات خودرو برای سال جاری عبارت است از:
۱ میلیون × ۵۰ میلیون تومان = ۵۰ هزار میلیارد تومان
حال اگر سال بعد قیمت متوسط خودرو به ۶۰ میلیون افزایش یابد، برآورد ۱۰ هزار میلیارد تومانی برای تغییر تولید نادرست است؛ چرا که درواقع، همان یک میلیون خودرو تولید شده است و تنها قیمت ها تغییر کرده است!
✅ قیمت های محاسباتی باید در سالی که به آن سال پایه گفته می شود، ثابت فرض شوند.
۳۷) تولید ناخالص داخلی اسمی چگونه محاسبه می شود؟
✅مجموع ارزش کالاهای تولید شده کشور را در یک سال محاسبه می کنیم.
38) منظور از تولید داخلی اسمی (جاری) و تولید داخلی واقعی چیست؟ منظور از سال پایه چیست؟
✅ اگر مقدار کل کالاها و خدماتی که در یک جامعه در یک سال تولید شده است را در قیمت این کالاها و خدمات در همان سال ضرب کنیم ارزش تولیدات به قیمت اسمی (جاری) به دست می آید.
اگر مقدار کل کالاها و خدماتی که در یک جامعه در یک سال تولید شده است را در قیمت این کالاها و خدمات در سال پایه ضرب کنیم ارزش تولیدات به قیمت واقعی (ثابت) به دست می آید.
منظور از سال پایه یعنی سالی که قیمت تولیدات در آن سال برای سال های بعد ثابت در نظر گرفته شده است. مثلا اگر ارزش کل تولیدات یک کشور به صورت جاری در سه سال پیاپی ۱۰۰، ۱۵۰، ۲۰۰ باشد و بیاییم مقدار تولیدات در سال دوم و سوم را در قیمت آن کالاها در سال نخست ضرب کنیم می گوییم سال اول سال پایه است.
بنابراین ممکن است ارزش واقعی تولیدات ۱۸۰،۱۲۵،۱۰۰ باشد یعنی افزایش ۵۰ واحدی ارزش تولیدات سال دوم ۲۵ واحدش ناشی از افزایش واقعی تولید و۲۵ واحد ناشی افزایش قیمت ها (تورم) باشد.
✅ رشد اقتصادی کشورها
40) آیا شاخص های مربوط به رشد کمی اقتصاد و افزایش تولید ناخالص، به تنهایی می تواند نشان دهنده میزان پیشرفت یک کشور باشد؟ مثال بزنید
✅ خیر – اقتصاددانان معمولاً در این مورد از مثال کیک استفاده می‌کنند. آیا بزرگ‌تر شدن یک کیک، به معنای آن است که سهم افراد مختلف از آن کیک عادلانه است؟ بسیاری از کشورهایی که دارای رشد درآمد بالایی هستند، نظیر چین و آمریکا، گرفتار نابرابری درآمدی‌اند؛ بدین معنی که بخش بزرگی از ثروت تولید شده، تنها به گروه‌های محدودی از جامعه تعلق دارد و اکثریت جامعه از درآمد کمتری برخوردارند.
41) یکی از شاخص های سنجش وضعیت توزیع درآمد، چیست؟
✅ دهک
42) شاخص«دهک» و نحوه محاسبه آن را توضیح دهید.
✅ یکی از شاخص‌های سنجش وضعیت توزیع درآمد، شاخص «دهک» (decimal) هاست. از شاخص دهک‌ها در برخی گزارش‌های اقتصادی و به منظور نشان دادن پیشرفت‌هایی که در زمینه عدالت اقتصادی روی‌داده است، استفاده می‌شود. برای محاسبه این شاخص، مردم کشور را به ده گروه جمعیتی مساوی تقسیم می‌کنند. در طبقه‌بندی این ده گروه، سطح درآمد از کمترین به بیشترین مدنظر قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر، گروه اول، که ده درصد اولیه جمعیت را تشکیل می‌دهند، کمترین درصد درآمد ملی و ۱۰ درصد آخر بیشترین درصد درآمد ملی را دارند. آمارهای مربوط به سهم این دهک‌ها در جامعه، چگونگی توزیع درآمد را نشان می‌دهد.
✅ با محاسبه نسبت دهک دهم به دهک اول در کشورهای مختلف، شاخصی به دست می آید که برای مقایسه وضعیت توزیع درآمد به کار می رود.
44) در چه صورت توزیع درآمد در یک جامعه نامناسب تراست؟
✅ با محاسبه نسبت دهک دهم به دهک اول در کشورهای مختلف، شاخصی به‌دست می‌آید که برای مقایسه وضعیت توزیع درآمد به کار می‌رود. هر چه این نسبت بیشتر باشد، توزیع درآمد در آن جامعه نامناسب‌تر است.
45) به چه دلیل اقتصاددانان برای به دست آوردن اختلاف درآمدی، اختلاف هزینه ای را محاسبه می کنند؟
✅گاهی درآمدهای مردم برای به دست آوردن شاخص دهک‌ها، قابل ثبت نیست. در این حالت هزینه خانوار نماینده درآمد آن است.
46) یکی از شاخص های رایج جهانی برای اندازه گیری پیشرفت های اقتصادی کشورهای گوناگون، چیست؟
✅ شاخص های توسعه انسانی
✅ مؤلفه‌هایی نظیر میزان امید به زندگی در بدو تولد، میانگین سال‌های تحصیل، سرانه درآمد ناخالص ملی و شاخص‌های نابرابری تشکیل دهنده شاخص توسعه انسانی است. علاوه بر این، مؤلفه‌هایی نظیر نرخ باروری، نابرابری‌های جنسیتی، دسترسی به آب آشامیدنی سالم، بهداشت عمومی، شاخص‌های فقر و پایداری محیطی (مثل انرژی‌های تجدیدشونده و فسیلی، کاهش آلاینده‌های محیط زیست و گازهای گلخانه‌ای، نقصان منابع طبیعی و تغییرات نواحی جنگلی)، در گزارش‌های توسعه انسانی منعکس می‌شود.
48) چند مورد از شاخص های پایداری محیطی را نام ببرید.
✅ انرژی های تجدیدشونده و فسیلی، کاهش آلاینده های محیط زیست و گازهای گلخانه ای ،نقصان منابع طبیعی و تغییرات نواحی جنگلی
49) در چه صورت تصویر کامل تری از پیشرفت اقتصادی یک کشور به دست می آوریم؟
✅ اگر معیارهای اندازه‌گیری رشد اقتصادی، یعنی رشد تولید ناخالص داخلی را با معیارهای اندازه‌گیری نابرابری درآمدی و نیز سایر شاخص‌ها نظیر شاخص امید به زندگی، میزان سواد و یا شاخص‌های مربوط به بهداشت، ترکیب کنیم، تصویر کامل‌تری از پیشرفت اقتصادی یک کشور به‌دست می‌آوریم.
✅شاخص توسعه انسانی (HDI)
51) چرا شاخص توسعه انسانی (HDI) تصویر بهتری از پیشرفت کشور ارائه می دهد؟
✅ چون شاخص توسعه انسانی (HDI) ترکیبی از شاخص هایی نظیر تولید ناخالص داخلی (رشد) و امید به زندگی، میزان سواد و یا شاخص های مربوط به بهداشت (توسعه) است.
52) در گزارش توسعه انسانی ایران در چه رتبه ای قرار دارد؟
✅ ایران در رتبه ۶۵ و جزو کشورهای با توسعه یافتگی بالا به شمار می رود.
53) چرا شاخص توسعه انسانی با اینکه تصویر مناسب تری از پیشرفت یک کشور را ارائه می کند ولی این تصویر از پیشرفت کشور کامل نیست؟ (در شاخص توسعه انسانی چه مواردی مورد توجه قرار نمی گیرد تا تصویری کامل تر از پیشرفت کشور ارائه دهد؟)
✅ چون در شاخص توسعه انسانی ،شاخص های دیگری مانند مبارزه با فساد، بهبود فضای کسب و کار، رشد علم و فناوری، موضوعات محیط زیستی و پیشرفت های فرهنگی و معنوی، تفاوت های بومی و محلی و تاریخی و فرهنگی کشورها، ارزش های اجتماعی ـ اقتصادی متفاوت جوامع با یکدیگر، تاثیر تنوع ارزش ها و آداب و رسوم در شاخص های پیشرفت یک کشور، تفاوت اهمیت عدالت اقتصادی و اجتماعی در جوامع مختلف، نگاه متفاوت جوامع به زندگی، مورد توجه نیست.
✅ برخی از کشورها و سازمان های بین المللی در طول سده های گذشته، از شاخص های توسعه و همچنین نهادهایی که ظاهراً با هدف توسعه اقتصادی به وجود آمده اند، برای تحمیل الگوها و سبک زندگی غربی استفاده کرده اند .در کشور ما هرچند تلاش هایی در جهت استقرار نظام اقتصادی اسلامی صورت گرفته است؛ اما متأسفانه همچنان نهادهای سرمایه داری، در جهت انباشت ثروت در دست عده ای محدود و توزیع ناعادلانه آن فعالیت دارند. این نگرانی ها باعث شده است تا اندیشمندان کشورمان به فکر دستیابی به یک الگوی بومی برای پیشرفت باشند.
55) الگوی بومی که اندیشمندان کشورمان برای پیشرفت به کار می برند چیست و چه ویژگی هایی دارد؟
✅ الگویی که با شرایط فرهنگی، اقلیمی و تاریخی کشور سازگار باشد و بتواند راه روشنی را پیش پای مردم ما قرار دهد. الگوی پیشرفت اسلامی – ایرانی، آغاز حرکتی مستمر و بلندمدت است برای دستیابی به یک الگوی پیشرفت بومی که با فرهنگ ما سازگاری داشته باشد.
🔔 حتما ببینید: فیلم حل سوالات پر تکرار ریاضی دهم انسانی
