سوالات درس 1 تاریخ دهم انسانی با جواب
خانه » سوالات درس به درس » سوالات درس به درس دهم انسانی » سوالات درس تاریخ ایران و جهان دهم » سوالات درس 1 تاریخ دهم انسانی با جواب
شهربانو دوستی
۱) معنای مختلف تاریخ چیست؟
✅ گاهی منظور از آن، مجموعهٔ حوادث و رویدادهایی است که بر سر مردم ایران در زمان گذشته آمده است. اما گاهی واژهٔ تاریخ در نوشته‌ها و زبان مردم به کار می‌رود و منظور از آن علم و روش‌های علمی است که به وسیلۀ آن، رویدادهای گذشته براساس شواهد و مدارک مطالعه و تحلیل می‌شوند.
۲) ویژگی رویدادهای تاریخ را نام ببرید.
✅ الف) دور از دسترس اند و قابل مشاهده نیستند و نمی‌توان آنها را به طور مستقیم درک کرد، بلکه باید با استفاده از شواهد و مدارک آنها را شناخت.
ب) تکرارناپذیرند و قابل تجربه نیستند.
پ) مجزا و مستقل نیستند و با یکدیگر رابطۀ علت و معلولی دارند. انسان در تاریخ، نقش محوری و اساسی دارد.
۳) رویدادها و تحولات تاریخی در نتیجه چه عواملی به وجود آمده اند؟
✅ رویدادها و تحولات تاریخی در نتیجۀ کُنِش (عملکرد و اقدام) متقابل انسانها با یکدیگر و با طبیعت، پدید آمده اند.
✅ تاریخ، علمی است که به مطالعۀ جنبه های مختلف زندگی انسانها و جامعه‌ها در گذشته می‌پردازد و علل و نتایج افکار و اَعمال پیشینیان را بررسی و تحلیل می‌کند.
۵) هدف علم تاریخ چیست؟
✅ هدف علم تاریخ، شناخت و آگاهی نسبت به زندگی اجتماعی در گذشته است که شامل تمامی جنبه‌های فکری، مذهبی، سیاسی، نظامی، اقتصادی، علمی، حقوقی و هنری می‌شود.
۶) در گزینه های زیر کدام مورد نقش محوری و اساسی در تاریخ دارد؟
الف) زمان ب) مکان ج) انسان د) طبیعت
✅ ج) انسان
۷) اختراع خط در حدود ……….. پیش بوده است.
✅ 5 هزار سال پیش
۸) توجه انسان به ثبت و نگارش رویدادهای عصر خویش از چه زمانی آغاز شد؟
✅ پس از اختراع خط در حدود ۵ هزار سال پیش، به تدریج توجه انسان به ثبت و نگارش رویدادهای عصر خویش جلب شد.
۹) قدیمی ترین متن تاریخی که تا کنون کشف شده چیست؟
✅ قدیمی‌ترین متن تاریخی که تاکنون کشف شده، سنگ نوشته‌ای به خط کهن مصری است که بیش از ۴ هزار سال قدمت دارد. در این سنگ نوشته نام تعدادی از فراعنه و برخی حوادث دوران آنان ذکر شده است.
✅ نشان از توجه ایرانیان به ثبت و ضبط وقایع تاریخی دارد.
۱۱) تدوین خدای نامه در نامه ها در زمان ساسانیان دلالت بر چه موضوعی دارد؟
✅ نمونه‌ای از دلبستگی ایرانیان به نگارش وقایع و ضبط سلسله حوادث تاریخی
۱۲) تاریخ نگاری در مفهوم کامل آن از ……….. در یونان باستان و باظهور مورخ بزرگی مانند …………آغاز شد.
✅قرن پنجم پیش از میلاد/ هرودت
۱۳) پدر تاریخ لقب جه کسی می باشد؟
✅ هرودت
۱۴) موضوع کتاب تاریخ هرودت بیشتر در مورد چیست؟
✅ شرح جنگ‌های یونان و ایران
۱۵) کهن ترین و کامل ترین کتاب تاریخی به جا مانده از عصر باستان چیست؟
✅ تاریخ هرودت
۱۶) چه عاملی تاثیر مهمی بر شکوفایی و گسترش علم تاریخ در یونان باستان داشته است؟
✅رواج و رونق ادبیات و فلسفه
✅ در دوران اسلامی، تاریخ نگاری در میان مسلمانان رواج و گسترش چشمگیری یافت و کتاب‌های تاریخی ارزشمندی توسط مورّخان مسلمان نوشته شد. شمار زیادی از این مورّخان مانند: طبری، بیهقی و … ایرانی بودند.
۱۸) روش بیشتر مورخان اسلامی در نگارش تاریخ چگونه بود؟
✅ در آن دوران مورّخان اغلب به تنظیم، ثبت و نگارش وقایع می‌پرداختند و توجه چندانی به بررسی علل، آثار و نتایج رویدادهای تاریخی نداشتند. علاوه بر آن، عمدۀ تمرکز این مورّخان بر بیان حوادث سیاسی و نظامی و شرح حال فرمانروایان بود و به مسائل و موضوع‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی اهمّیتی نمی‌دادند.
۱۹) به دنبال وقوع رنسانس در اروپا چه تحولاتی در شیوه تاریخ نگاری رخ داد؟
✅ به تدریج علم تاریخ نیز متحول شد و شیوۀ نوینی در تاریخ نگاری پدید آمد.
✅ ۱- علم تاریخ صرفاً به توصیف و شرح زندگانی و اقدامات فرمانروایان و امور سیاسی و نظامی محدود نمی‌شود؛ بلکه همۀ ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، هنری و … جوامع گذشته را در برمی‌گیرد.
به همین دلیل در پژوهش‌های نوین تاریخی، تمام جنبه‌های زندگی مردمان و جوامع گذشته مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرد.
۲- علم تاریخ صرفاً به ثبت و نقل رویدادهای گذشته بسنده نمی‌کند، بلکه زمینه‌ها، علت‌ها، نتایج و آثار گوناگون حوادث تاریخی را نیز بررسی و تجزیه و تحلیل می‌نماید. برای مثال امروزه پژوهشگران تاریخ، برای بررسی واقعۀ مهمی مانند سقوط ساسانیان، فقط به توصیف ماجرای جنگ‌هایی که میان سپاه ساسانی و اعراب مسلمان رخ داد، اکتفا نمی‌کنند، بلکه در ابعادی وسیع‌تر، زمینه‌ها و علت‌های سیاسی، نظامی، اقتصادی و اجتماعی این واقعه را به همراه آثار و پیامدهای گوناگون آن، بررسی و تحلیل می‌کنند.
علاوه بر اینها، در پژوهش‌های علمی تاریخ، از یافته‌های علوم و فنون مختلف مانند باستان‌شناسی، جامعه‌شناسی، فلسفه، جغرافیا، اقتصاد، زبان‌شناسی و گاه‌شماری استفاده می‌شود.
✅ ۱) انتخاب موضوع
۲) تدوین پرسش های تحقیق
۳) شناسایی منابع
۴) گردآوری و تنظیم اطلاعات
۲۲) در انتخاب موضوع پژوهش چه مواردی باید در نظر گفته شود؟
✅ مثلا موضوع تحقیق تازه باشد و تکراری نباشد. هر پژوهش باید مسئلهٔ تازه‌ای را مورد بررسی قرار دهد و حرف و نظر جدیدی را ارائه دهد.
موضوع تحقیق همچنین باید دارای اثر و فایده‌ای باشد. علاوه بر اینها، محقق باید موضوعی را برگزیند که منابع و اطلاعات کافی در مورد آن موجود باشد.
۲۳) چرا یک پژوهش علمی نیازمند به طرح پرسش است؟
✅ پرسش‌ها علاوه بر آنکه هدف پژوهش را مشخص می‌کنند، مانع از به بیراهه رفتن پژوهشگر از مسیر درست پژوهش می‌شوند.
۲۴) در پژوهش های تاریخی اغلب در چه زمینه هایی پرسش می شود؟
✅ در پژوهش‌های تاریخی، پرسش‌های پژوهش اغلب دربارهٔ زمینه‌ها، علت‌ها، آثار و نتایج رویدادها و یا نقش افراد و گروههای درگیر در رویدادها، مطرح می‌شوند.
۲۵) در مرحله شناسایی منابع یک پژوهشگر چه چیزهایی را باید بررسی کند؟
✅ در این مرحله، پژوهشگر پس از شناسایی منابع و اسناد تحقیق، میزان اعتبار، دقت و صحت آنها را ارزیابی می‌کند؛ مثلاً نویسندگان منابع چه کسانی بوده‌اند؟ چه گرایش دینی، اجتماعی یا سیاسی داشته اند؟ آیا خود شاهد وقایع بوده اند یا از زبان دیگران حوادث را نقل کرده اند؟ تا چه اندازه در نقل رویدادها دقت و صداقت داشته‌اند؟ همچنین اگر محققی از اسناد استفاده کند، باید از اصالت سند و جعلی نبودن آن مطمئن شود.
۲۶) چه شباهتی میان یک مورخ و کارآگاه پلیس وجود دارد؟
✅کارآگاهان، و مورّخان هر دو به دنبال شواهد و مدارکی هستند که به گونه‌ای گذشته را بازسازی و تفسیر کنند.
✅ اوّلی به دنبال بازسازی صحنۀ جرم و دومی در پی بازسازی وقایع گذشته است. شواهدی که کارآگاه به دنبال آن است، می‌تواند اثر انگشت و یا هر شیء به جا مانده در صحنۀ وقوع جرم باشد. اما شواهدی که مورّخ به دنبال آنها است، تمامی منابع، اسناد و مدارکی هستند که دربارۀ زندگی مردم در روزگاران گذشته، اطلاعاتی در اختیار قرار می دهند.
۲۸) منابع علمی در تاریخ را نام ببرید.
✅الف- منابع دست اوّل یا اصلی؛ ب- دست دوم یا فرعی،
۲۹) منابع دست اول به چه منابعی گفته می شود و شامل چه مواردی می باشد؟
✅به همهٔ آثاری گفته می‌شود که در زمان وقوع حادثه یا نزدیک ترین زمان به وقوع آن، نوشته شده‌اند. به عبارت دیگر، نویسندگان این نوع منابع، خود ناظر رویدادها بوده‌اند و یا اینکه شرح ماجرا را از شاهدان واقعه شنیده‌اند. علاوه بر منابع مکتوب، تمامی آثار باستانی و تاریخی، شامل بناها، ابزارها، اشیا، سنگ نگاره‌ها و سنگ نوشته ها، سکه‌ها و هر وسیله‌ای که از گذشته به جای مانده است، به عنوان منبع دست اوّل محسوب می‌شوند.
۳۰) منابع دست دوم به چه منابعی گفته می شود؟
✅ به همهٔ منابع، تحقیقات و آثاری گفته می‌شود که مدت‌ها پس از وقوع رویدادها و با استفاده از منابع دست اوّل، پدید آمده‌اند.
✅ الف) منبع شناخت و تفکر
ب) بهره گیری از گذشته برای حال و آینده
پ) تقویت حس میهن دوستی و هویت ملّی
۳۲) شناخت گذشته چگونه به درک زمان حال و آینده کمک می کند. مثال بزنید.
✅ رویدادهای تاریخی اگرچه در زمان معینی در گذشته به وقوع پیوسته‌اند، اما آثار، نتایج و پیامدهای این رویدادها، گذشته، حال و آینده را به یکدیگر پیوند می‌دهد. برای مثال، نتایج و تأثیرات برخی حوادث عظیم تاریخی مانند تأسیس سلسلهٔ بزرگ هخامنشیان، جنگ‌های صلیبی، نهضت رنسانس، کشفیات جغرافیایی و انقلاب‌های بزرگ معاصر، فقط محدود به زمان وقوع این حوادث نبوده، بلکه دوران پس از آن حوادث را نیز به طرز چشمگیری متأثر کرده است.
۳۳) آگاهی افراد جامعه از گذشته مشترکشان چگونه موجب خود آگاهی و یگانگی بیشتر آنان می شود؟
✅ مردمانی که برای نسل‌های متوالی، سرگذشت مشترکی داشته و سالیان طولانی در شادی‌ها و تلخ کامی‌ها، موفقیت‌ها و شکست‌های هم شریک بوده‌اند، به طور طبیعی نسبت به سرزمین و گذشتۀ خود، نوعی احساس علاقه و دلبستگی خاص پیدا می‌کنند.
✅ به ما کمک می‌کند که درک درستی از هویت و کیستی خود پیدا کنیم و بدانیم، که بوده‌ایم و چگونه به جایگاهی که هم اکنون هستیم، رسیده‌ایم.
۳۵) چه عاملی موجب شد تا ایرانیان نقش زیادی در حفظ هویت خود در طول تاریخ داشته باشند؟
✅ آگاهی تاریخی ایرانیان به گذشتۀ خود، به همراه زبان فارسی و فرهنگ ایرانی، نقش زیادی در حفظ موجودیت و هویت آنان در طول تاریخ داشته است.
۳۶) چه عاملی موجب شد نیاکان ما در برابر هجوم خارجی دوام بیاروند و مانع از فروپاشی فرهنگ و جامعه ایرانی شوند؟
✅ نیاکان ما به اتکای چنین آگاهی و دلبستگی به زبان و فرهنگ خویش بوده است که توانسته‌ند در برابر حوادث عظیمی همچون حملۀ اسکندر مقدونی، تهاجم ویرانگر مغولان و نظایر آن، دوام بیاورند و مانع فروپاشی جامعه و فرهنگ ایرانی شوند.
✅مطالعه و بررسی گذشته، به ما کمک می کند که میراث فرهنگی را به عنوان بخشی از هویت و شناسنامه ملی خویش بدانیم و در حفظ و نگهداری آن کوشا باشیم.
۳۸) شناخت گذشته و مطالعه و بررسی زندگی مردمان در زمانها و مکانهای دیگر چه کمکی به ما می کند؟
✅کمک می کند که درک درستی از هویت و کیستی خود پیدا کنیم و بدانیم، که بوده ایم و چگونه به جایگاه کنونی رسیده ایم.
۳۹) تاریخ چه نقشی در تقویت حس میهن دوستی و هویت ملی دارد؟
✅ مردمانی که برای نسل های متوالی سرگذشت مشترکی داشته اند و سالیان طولانی در شادی ها و تلخ کامی ها، موفقیت ها و شکست های هم شریک بوده اند، بطور طبیعی نسبت به سرزمین و گذشته خود، احساس نوعی علاقه و دلبستگی خاص پیدا می کنند.
✅ وی می گوید که از نظر قرآن ، تاریخ بشر و تحولات آن بر طبق یک سلسله سنن و نوامیس صورت می گیرد و عزت ها، ذلت ها، موفقیت ها و شکست ها، خوشبختی ها و بدبختی های تاریخی حسابهایی دقیق و منظم دارد و با شناختن آن حساب ها و قانون ها می توان تاریخ حاضر را تحت فرمان در آورد و به سود سعادت خود و مردم از آن بهره گیری کرد.
۴۱) برای شناخت سیر تحولات یک جامعه یا فرهنگ و علم ، چگونه از تاریخ بهره گرفته می شود؟
✅مطالعه تاریخ به من کمک می کند تا بفهمیم که فرهنگ ها و جوامع بشری چگونه و تحت تأثیر چه عواملی و شرایطی بوجود آمده، پیشرفت کرده و به وضعیت امروزی رسیده اند.
✅ منبع شناخت و تفکر – بهره گیری از گذشته برای حال و آینده – تقویت حس میهن دوستی و هویت ملی
۴۳) در پژوهش های تاریخی، منابع دست دوم به چه آثاری گفته می شود؟
✅ به همه منابع، تحقیقات و آثاری گفته می شود که مدت ها پس از وقوع رویدادها و با استفاده از منابع دست اول پدید آمده اند.
۴۴) پژوهشگر در مرحله گزارش یافته های پژوهش چه کاری انجام می دهد؟
✅ نتایج و یافته های تحقیق را استخراج و در قالب گزارش علمی ارائه می کند.
۴۵) چه شباهت هایی میان یک مورخ و کارآگاه پلیس وجود دارد؟
✅ هر دو به دنبال شواهد و مدارکی هستند که به گونه ای گذشته را بازسازی و تفسیر کنند.
✅ اغلب در باره زمینه ها، علت ها، آثار و نتایج رویدادها و یا نقش افراد و گروههای درگیر در رویدادها می باشد.
۴۷) شکل تاریخ نگاری تا قرن ۱۹ میلادی چگونه بود؟
✅ تا آنزمان مورخان اغلب به تنظیم، ثبت و نگارش وقایع می پرداختند و توجه چندانی به بررسی علل، آثار و نتایج رویدادهای تاریخی نداشتند. علاوه بر آن عمده تمرکز این مورخان بر بیان حوادث سیاسی و نظامی و شرح حال فرمانروایان بود و به مسائل و موضوعات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی اهمیتی نمی دادند.
۴۸) به نظر برخی پژوهشگران، در یونان باستان چه عاملی باعث گسترش و شکوفایی علم تاریخ شد؟
✅ رواج و رونق ادبیات و فلسفه باعث این کار شد.
✅ از زمان ظهور هرودوت
۵۰) چه نوع نوشته هایی در ایران باستان، وجود داشته که اخبار و رویدادهای مهم را نشان میداده است؟
✅ سالنامه های دولتی
۵۱) ویژگی های رویدادهای تاریخی را بنویسید؟
✅ الف) دور از دسترسند و قابل مشاهده نیستند و نمی توان آنها را بطور مستقیم درک کرد.
ب) تکرار ناپذیرند و قابل تجربه نیستند.
ج) مجزا و مستقل نیستند و با یکدیگر رابطه علت و معلولی دارند.
۵۲) رویدادهای تاریخی در نتیجه کنش متقابل چه عواملی پدید آمده اند؟
✅ در نتیجه کنش عملکرد و اقدام متقابل انسانها با یکدیگر و با طبیعت پدید آمده اند.
✅ نهادها، جوامع، کشورها و در یک کلام تمدن پیامد کنش های فردی و جمعی انسان هاست.
۵۴) قدیمی ترین متن تاریخی که تاکنون کشف شده چیست؟
✅ تکه ای از سنگ نوشته ای به خط کهن مصری است که بیش از چهار هزار سال قدمت دارد.
۵۵) در سنگ نوشته کهن مصری (سنگ پالرمو) چه مطالبی نوشته شده است؟
✅ در این سنگ نوشته نام تعدادی از فراعنه و برخی حوادث دوران آنان ذکر شده است.
🔔 حتما ببینید: فیلم حل سوالات پر تکرار ریاضی دهم انسانی
