۱) در راس حکومت سلجوقی، سلطان قرار داشت.
۲) در دوره سلجوقی، خلیفه عباسی بیشتر ریاست معنوی و دینی داشت.
۳) در دوره سلجوقی رفتار سلطان چگونه بود؟
✅ با ظلم و خودکامگی حکومت می کردند.
منتقدان و مخالفان خود را به سختی مجازات می کردند.
زندگی پرتجملی داشتند و صاحب املاک و ثروت زیادی بودند.
۴) عمیدالملک کندری وزیر که بود؟
✅ طغرل
۵) عمیدالملک کندری وزیر چه دوره ای بود؟
✅ سلجوقیان
۶) خواجه نظام الملک وزیر که بود؟
✅ آلب ارسلان
✅ تنظیم رابطه سلطان با خلیفه و دیگر فرمانروایان
تدبیر و مدیریت در اداره حکومت سلجوقی
۸) مدارس نظامیه در چه دوره ای به وجود آمد؟
✅ سلجوقیان
۹) مدارس نظامیه را چه کسی ایجاد کرد؟
✅ خواجه نظام الملک
۱۰) مهمترین نظامیه های ما در کدام شهر بودند؟
✅ نیشابور، اصفهان و بغداد
۱۱) ویژگی های نظامیه ها چه بود؟
✅ به مدرسان، مدیران و کارکنان نظامیه ها، حقوق پرداخت می شد.
استادان و شاگردان با دقت خاصی گزینش می شدند.
رقابت شدیدی برای رسیدن به مقام استادی در این مدارس وجود داشت.
۱۲) امام محمد غزالی ، عالم بزرگ ایرانی از استادان نظامیه بود.
۱۳) سعدی شاعر معروف نیز از دانش آموختگان مدارس نظامیه بود.
۱۴) در ابتدای دوره سلجوقی، نامه ها و فرمان های حکومتی و دفترهای دیوانی از عربی به فارسی تغییر کرد.
۱۵) پایتخت های سلجوقیان کدام شهرها بودند؟
✅ ری، نیشابور و اصفهان
✅ آجر کاری و کاشی کاری در بناها به اوج زیبایی و شکوفایی رسید.
۱۷) جلوه های مهم هنر دوره سلجوقی چه بود؟
✅ ساختن ظروف سفالین لعاب دار و بدون لعاب و ظروف زرین فام یا طلایی
۱۸) هنر در دوره سلجوقی چگونه بود؟
✅ ساختن ظروف سفالین – فلز کاری – خوشنویسی – تذهیب – ساختن جلد کتاب از چرم
۱۹) چرا از میان سه سلسله ترک تبار ، سلجوقیان مهم تر بودند؟
✅ الف) تأثیر در تحولات ایران و سایر سرزمین های اسلامی
ب) وسعت قلمرو
ج) گسترش علم و دانش هنر و معماری
۲۰) تشکیلات اداری و حکومتی سلجوقیان برگرفته از کدام سلسله ها بود؟
✅ برگرفته از سامانیان و غزنویان – البته تشکیلات آن دوره ها نیز برگرفته از نظام اداری و حکومتی ایران باستان بود
۲۱) در دوره سلجوقیان چه کسی قدرت معنوی و چه کسی قدرت سیاسی و نظامی داشت؟
✅ در رأس حکومت سلجوقی، سلطان قرار داشت. در آن دوره، خلیفهٔ عباسی بیشتر ریاست معنوی و دینی داشت و قدرت سیاسی و نظامی در اختیار سلاطین بود.
۲۲) چرا سلاطین سلجوقی سعی می کردند خود را مطیع و پشتیبان خلیفه نشان دهند؟
✅ سلاطین سعی می کردند برای مشروعیت بخشیدن به حکومت خود و جلب نظر مردم، خود را مطیع و پشتیبان دستگاه خلافت نشان دهند.
✅ اگر چه شاهان در امور مختلف با وزرا مشورت می کردند اما رأی و نظر آنها مافوق همه بود. در این دوره نیز سلاطین با ظلم و خودکامگی حکومت می کردند و منتقدان و مخالفان خود را به سختی مجازات می کردند.
سلاطین زندگی پرتجملی داشتند صاحب املاک و ثروت زیادی بودند.
۲۴) چرا سلجوقیان به وجود وزیران ایرانی برای اداره کشور نیازمند بودند؟
✅ سلجوقیان، مردمانی گله دار (دامدار) و بیابان گرد بودند که با زور شمشیر، امور سیاسی و نظامی را در اختیار گرفتند، آنها از شهرنشینی و کشورداری بی خبر بودند و برای ادارهٔ قلمروِ پهناور خود ناگزیر شدند از وزیران ایرانی استفاده کنند.
۲۵) دو تن از وزیران مهم سلجوقیان را نام ببرید.
✅ عمیدالملک کُندری – وزیر سلطان طغرل نقشی مؤثر در موفقیت های این سلطان داشت.
خواجه نظام الملک – وزیر آلب ارسلان و ملکشاه نیز چنان قدرت و نفوذی داشت که کمتر کاری بدون صلاحدید و مشورت او انجام می گرفت.
۲۶) تنظیم رابطه سلطان با خلیفه ودیگر فرمانروایان از وظایف چه کسی بود؟
✅ از وظایف وزیران
۲۷) دوره سلجوقیان از چه نظر از دوره های برجسته تاریخ ایران محسوب می شود؟
✅ از نظر گسترش دانش و هنر و ادب
✅ مدارس نظامیه مهم ترین آنها نظامیه های نیشابور، اصفهان و بغداد بودند. او اموال و املاک زیادی را وقف این مدارس کرد.
۲۹) ویژگی مدارس نظامیه چه بود؟
✅ به مدرسان، مدیران و کارکنان نظامیه ها، حقوق پرداخت می شد. این مدارس، مقررات خاصی داشتند و استادان و شاگردان با دقت خاصی گزینش می شدند و رقابت شدیدی برای رسیدن به مقام استادی در این مدارس وجود داشت.
۳۰) دو تن از اساتید و دانش آموختگان مدارس نظامیه را نام ببرید.
✅ امام محمد غزالی، عاِلم بزرگ ایرانی از استادان نظامیه بود. سعدی، شاعر معروف نیز از دانش آموختگان مدارس نظامیه بود.
✅ خراسان – زیرا در آن زمان در شهرهای خراسان بیش از سایر مناطق ایران مدرسه وجود داشت.
۳۲) زبان و ادب فارسی در دوران غزنویان ، سلجوقیان و خوارزمشاهیان چه جایگاهی داشت؟
✅ در هر سه دوره زبان و ادب فارسی مورد توجه و حمایت قرار گرفت و روز به روز علاقه به گسترش این زبان بیشتر شد زبان فارسی با حمله محمود غزنوی در هند، و با توسعه قلمرو توسط سلجوقیان در آسیای صغیر رواج یافت.
به دنبال تغییر زبان از عربی به فارسی برای نوشتن نامه ها و فرمانهای حکومتی در دورهٔ سلجوقی تعداد بیشتری از مورخان و دانشمندان علاقه مند به نوشتن کتاب های خود به زبان فارسی شدند.
(در قرن های پنجم و ششم هجری، زبان ترکی که زبان فرمانروایان بود، نیز در ایران رواج پیدا کرد و برخی از واژه های آن به زبان فارسی راه یافت.)
۳۳) چه چیز سبب گسترش شهر و شهرنشینی در دوره سلجوقی شد ؟ و کدام شهرها پایتخت سلجوقیان بودند؟
✅ آرامش و رونق بازرگانی، سبب گسترش شهر و شهرنشینی و به وجود آمدن شهرهای بزرگ و پرجمعیت شد. پایتختهای سلجوقیان: ری، نیشابور و اصفهان
۳۴) ویژگی معماری در دوره سلجوقی چه بود و چگونه به اوج شکوفایی خود رسید؟
✅ در ساختن مساجد ایرانی، ابتکار خاصی به کار رفت و حیاط و چهار ایوان اطراف آن معمول گردید.
در ساختن انواع گنبدها، برج ها و مناره ها، کاروانسراها و مدارس نیز الگوهای جدیدی در معماری به کار گرفته شد.
در قرنهای پنجم تا هفتم هجری، «آجرکاری» و «کاشی کاری» در بناها به اوج زیبایی و شکوفایی رسید. کاشی کاری از ابتکارات مهم معماران ایرانی برای تزئین بناها بود.
🔔 حتما ببینید: فیلم آموزش خط به خط ریاضی هشتم