سوالات درس 7 اقتصاد دهم انسانی با جواب
خانه » سوالات درس به درس » سوالات درس به درس دهم انسانی » سوالات درس اقتصاد دهم » سوالات درس 7 اقتصاد دهم انسانی با جواب
شهربانو دوستی
۱) منظور از محصولات چندملیتی چیست؟
✅ یعنی کشورها و ملت های مختلفی در تولید این محصولات نقش دارند. مثلا سرمایه گذار آن یک شرکت آلمانی باشد ولی ساخته شده دست کارگران چینی.
۲) با ذکر یک مثال ضرورت و فواید تجارت بین کشورها را توضیح دهید.
✅ فرض کنید صاحب یک شرکت بزرگ تولید پوشاک هستید و در کشور شما امکان تولید پنبه وجود ندارد یا تولید آن هزینه بسیار بالایی دارد. اما در عوض، کشور همسایه شما، زمین حاصل خیزی برای کشت پنبه دارد.
شما برای اینکه هزینه تولیدتان را کاهش دهید و بتوانید با قیمت مناسب‌تری پوشاک خود را به بازار روانه کنید، پنبه را از کشور همسایه وارد می‌کنید. در این صورت هم شما به خاطر کاهش هزینه‌های تولید، سود بیشتری می‌برید و هم کشور همسایه شما، بابت فروش پنبه‌هایش سود می‌برد.
اگر کار شما توسعه پیدا کرد، می‌توانید پوشاک تولیدی خودتان را به همان کشوری که از آن پنبه وارد می‌کردید یا کشور دیگری صادر کنید و از این بابت نیز، کسب‌وکار شما رونقی خواهد گرفت.
✅ یکسان نبودن منابع و عوامل تولید در کشورها و نیز یکسان نبودن کشورها از نظر دسترسی به فناوری یا تفاوت‌های اقلیمی و آب و هوایی،
۴) منابع و عوامل تولیدی کشورها، فناوری، وضعیت اقلیمی و آب و هوایی مختلف کشورها چه تاثیری بر توان تولیدی کشورها دارد؟
✅ این عوامل، توان تولیدی منطقه یا کشوری را در مقایسه با منطقه یا کشور دیگر ،تغییر می دهد و موجب می شود تولید یک محصول نسبت به محصولی دیگر «مقرون به صرفه تر» شود؛ به عبارت دیگر مزیت اقتصادی ایجاد کند.
۵) منظور از اصل مزیت مطلق در تجارت بین کشورها چیست؟ مثال بزنید.
✅ وقتی دو یا چند کشور با شرایط یکسان و برابر در عوامل تولید (نیروی کار، سرمایه و دانش فنی) اقدام به تولید یک یا چند کالا می کنند، کشوری که در تولید کالایی از کشورهای دیگر وضعیت بهتری دارد، این کشور در مقایسه با سایر کشورها در تولید آن کالاها دارای مزیت مطلق می باشد.
مثال: دو کشور ایران و برزیل را در نظر بگیرید. برای سادگی فرض کنید:
الف) هر دو کشور به یک اندازه از نیروی‌کار، سرمایه و دانش فنی برخوردارند. در هر دو کشور فقط غذا و پوشاک با قیمت‌های یکسان تولید می‌شوند.
ب) هر دو کشور اگر همه عوامل تولیدشان را با اشتغال کامل، برای تولید غذا به کار گیرند، ایران 60 واحد و برزیل 40 واحد تولید می‌کند.
ج) هر دو کشور اگر همه عوامل تولیدشان را با اشتغال کامل، برای تولید پوشاک به کار گیرند، ایران 30 واحد و برزیل 70 واحد تولید می‌کند.
در این صورت می‌گوییم برزیل در تولید پوشاک و ایران در تولید غذا «مزیت مطلق» (absolute advantage) دارند. در نتیجه بهتر است در محصولی که مزیت دارند، تخصص و تمرکز یابند و محصولات خود را با یکدیگر مبادله کنند.
✅ وقتی یک کشوری با شرایط یکسان در عوامل تولید (نیروی کار، سرمایه و دانش فنی) با سایر کشورها اقدام به تولید یک یا چند کالا می کند ولی در تولید همه کالاها وضعیتش نسبت به سایر کشورها مطلوب نیست اما در داخل خود آن کشور، تولید بعضی از کالاها از تولید کالاهای دیگر، وضعیت بهتری دارد که در واقع آن کشور در تولید کالاهایی که وضعیت بهتری نسبت به سایر کالاها در داخل کشورش دارد. دارای مزیت نسبی است.
مثال:کشوری مثل کنیا را در نظر بگیرید که از نظر عوامل تولید با دو کشور ایران و برزیل یکسان است. اگر کنیا همه امکانات خود را بر تولید غذا متمرکز کند، می‌تواند 20 واحد غذا، و اگر به پوشاک تخصیص دهد 10 واحد پوشاک تولید کند. همان‌طور که می‌بینید کنیا در تولید غذا و پوشاک نسبت به ایران و برزیل مزیت مطلق اقتصادی ندارد؛ یعنی هیچ کدام از آن دو کالا را به صرفه تولید نمی‌کند؛ یا به عبارت دیگر، هزینه تمام شده هر دو کالا در کنیا از دو کشور دیگر بیشتر است و این کشور مجبور است برای تولید مقدار مشخصی از کالا، منابع بیشتری را صرف کند.
اقتصاددانان در این حالت، مفهوم «مزیت نسبی» (comparative advantage) را به کار می‌برند و می‌گویند هرچند کنیا در غذا و پوشاک، نسبت به دیگر کشورها مزیت مطلق ندارد، در کشور خود در تولید غذا نسبت به پوشاک مزیت نسبی دارد. بنابراین باید در صنعت غذا متمرکز شود و پوشاک موردنیاز خود را از برزیل وارد کند. به عبارت دیگر، هزینه فرصت تولید غذا در کشور کنیا، کمتر از هزینه فرصت تولید پوشاک است و همین امر باعث می‌شود تا کنیا منابع کمیاب خود را بیشتر به تولید غذا، اختصاص دهد.
✅ اولاً از منابع و سرمایه‌ها به بهترین نحو ممکن استفاده نمی‌شود که به نوعی هدر رفت آنها محسوب می‌شود (چرا که منابع کمیاب هستند) ثانیاً با تولید محصولات کمتر و بی‌کیفیت‌تر، رفاه جامعه کاهش می‌یابد.
✅ الف: صادرات کالاها به تولیدکنندگان اجازه می دهد تا محصولات خود را در بازارهای بزرگ تری به فروش برسانند.
ب: همچنین به منظور رقابت با تولیدکنندگان دیگر، به تلاش بیشتر برای تولید بهتر و کارآمدتر وادار شوند.
۹) با ذکر مثالی توضیح دهید که چرا برای رعایت اصل مزیت نسبی در امور مختلف باید حتما هزینه فرصت را نیز در نظر گرفت؟
✅ فرض کنید در رشته حقوق تحصیل کرده‌اید و اکنون یک وکیل ماهر، متخصص و مشهور هستید و در دفتر وکالت خود مشاوره حقوقی می‌دهید. شما برای مشاوره حقوقی، هر ساعت مبلغ ۲۰۰ هزار تومان از مشتریان دریافت می‌کنید.
اکنون چند روزی است که به فکر استخدام یک منشی هستید که کارهایی همچون جواب دادن به تلفن یا حروف‌چینی برخی از نامه‌ها را انجام دهد. این منشی برای انجام امور اداری، ساعتی ۵۰ هزار تومان، دستمزد می‌گیرد. با این حال ممکن است با خودتان چنین بیندیشید که من خودم این امور اداری ساده را می‌توانم انجام دهم و نیازی به استخدام منشی نیست. در این صورت ساعتی ۵۰ هزار تومان در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌کنم. آیا این انتخاب شما منطقی است؟ برای پاسخ، این نکته را در نظر بگیرید که هر یک ساعتی که می‌خواهید به امور اداری اختصاص دهید، برای شما ۲۰۰ هزار تومان ارزش دارد. در این صورت شما به جای سود، ۱۵۰ هزار تومان ضرر کرده‌اید! شما در انجام امور ساده اداری دارای مزیت نسبی نیستید؛ چون یک وکیل ماهر و متخصص‌اید!
✅ الف: مشکلات و مسائل کشورها با یکدیگر (یک کشور ممکن است با مشکلات خاص خود مواجه باشد و کشور همسایه اش، مشکلات و مسائل متفاوتی داشته باشد).
ب: تفاوت آرمان ها و چشم اندازهای سیاسی و اجتماعی و فرهنگی کشورها با یکدیگر
۱۱) سیاست های تجاری دولت ها چگونه می باشند؟
✅ گاهی دولت‌ها برای حمایت از صنایع داخلی خود و کاهش وابستگی اقتصادی به کشورهای دیگر، تعرفه‌های گوناگونی بر واردات برخی از کالاها وضع می‌کنند و گاهی در جهت گسترش روابط اقتصادیشان با کشورهایی که دیدگاه‌های نزدیک سیاسی با یکدیگر دارند، پیمان‌های تجاری وضع می‌کنند و تعرفه‌ها را کاهش می‌دهند. مجددا ممکن است با بروز اختلافات سیاسی یا اقتصادی، تعرفه‌ها را برقرار کنند و پیمان‌های قبلی را نقض کنند.
۱۲) دولت ها با چه هدفی بر واردات برخی کالاها تعرفه های گوناگونی وضع می کنند؟
✅ برای حمایت از صنایع داخلی خود و کاهش وابستگی اقتصادی به کشورهای دیگر
۱۳) دولت ها با چه هدفی با دیگر کشورها پیمان های تجاری وضع می کنند و تعرفه ها را کاهش می دهند؟
✅ در جهت گسترش روابط اقتصادیشان با کشورهایی که دیدگاه های نزدیک سیاسی با یکدیگر دارند.
✅کشور انگلستان در سال ۱۷۰۱ میلادی، قانونی را در مجلس خود تصویب کرد که براساس آن واردات هر نوع پوشاک با ابریشم ایرانی یا هندی یا چینی به کشور را ممنوع اعلام می کرد. این قانون در حمایت از صنعت منسوجات داخلی انگلستان صورت گرفته بود.
در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم، کشورهای آلمان و اروپای شرقی و ایالات متحده در جهت تقویت و حمایت از صنایع داخلی خود، تعرفه های حمایتی متعددی بر کالاهای وارداتی وضع کردند.
در دوره بین دو جنگ جهانی، کارگران و تولیدکنندگان، کنگره آمریکا را متقاعد کردند که تعرفه های گمرکی را تا ۵۲ درصد افزایش دهد. البته سایر کشورها نیز به تلافی این اقدام، تجارت خود را با آمریکا کاهش دادند.
۱۵) ایالات متحده چه زمانی مجددا به سیاست های حمایت گرایانه در مقابل تجارت آزاد روی آورد؟
✅ در دهه ۷۰ قرن بیستم
۱۶) سازمان های بین المللی، با هدف تجارت آزاد در چه قرنی شکل گرفت؟
✅ قرن بیستم
✅ کنفرانس پولی و مالی سازمان ملل (برتن‌وودز) (Bretton woods) در سال 1944 تشکیل شد و نتیجه آن تشکیل بانک جهانی توسعه و صندوق بین‌المللی پول بود.
همچنین در سال 1947، 23 کشور برای جلوگیری از اقدامات حمایت‌گرایانۀ کشورها علیه یکدیگر و حفظ روابط تجاری بین خودشان قراردادی غیررسمی را امضا کردند که به نام قرارداد «گات»، مشهور شد و بعدها به سازمان دائمی تجارت جهانی تبدیل شد.
آمریکا، کانادا و مکزیک در سال 1992، پیمان تجارت آزاد، مشهور به پیمان نفتا را امضا کردند.
۱۸) کنفرانس پولی و مالی سازمان ملل (برتن وودز) در سال ۱۹۴۴، چه نتیجه ای دربرداشت؟
✅ تشکیل بانک جهانی توسعه و صندوق بین المللی پول
۱۹) منظور از قرارداد «گات» چیست؟
✅ در سال ۱۹۴۷، ۲۳ کشور برای جلوگیری از اقدامات حمایت گرایانه کشورها علیه یکدیگر و حفظ روابط تجاری بین خودشان قراردادی غیررسمی را امضا کردند که به نام قرارداد «گات»، مشهور شد و بعدها به سازمان دائمی تجارت جهانی تبدیل شد.
۲۰) قرارداد «گات»، بعدها به………………………………. تبدیل شد.
✅ سازمان دائمی تجارت جهانی
۲۱) عامل وضع یا نقض پیمان های تجاری در بین کشورها چیست؟
✅ منافع ملی
۲۲) چرا بیل کلینتون رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا امضای پیمان نفتا را برای کشورش دارای منافع می دانست؟
✅ بیل کلینتون رئیس‌جمهور وقت ایالات‌متحده آمریکا در طول مراحل امضای پیمان نفتا بیان کرد: «نفتا به معنای شغل و درآمد مناسب برای آمریکایی‌هاست. اگر من به این امر باور نداشتم، هرگز این معاهده را حمایت نمی‌کردم».
۲۳) مهمترین موارد نقض پیمان های تجاری که در کارنامه دولت های ایالات متحده آمریکا ثبات شده است را نام ببرید.
✅ خروج آمریکا از توافق آب و هوایی پاریس، توافق‌نامه آسیا-پاسفیک، توافق برجام و پیمان جهانی سازمان ملل برای بهبود وضعیت مهاجران و پناهندگان
✅ باید در نظر داشته باشیم که این فعالیت گروهی، به قدرت و استقلال اقتصادی کشور، آسیبی نزند. در غیر این صورت تمام مشکلاتی که کشورهای وابسته دارند، کشور ما را نیز دربر می‌گیرد.
۲۵) چه عواملی باعث شده است تا اقتصاددانان به اهمیت خودکفایی در برخی از تولیدات داخلی و عدم وابستگی برای تأمین آنها از خارج تأکید کنند؟
✅ جنگ‌ها و تحریم‌های اقتصادی قرن‌های اخیر و رفتار خودخواهانه برخی کشورها
۲۶) وابستگی در تامین چه کالاها و صنایعی می تواند موجب بهانه جویی و سلطه رقیب یا دشمن و ضعف و وابستگی کشور شود؟ مثال بزنید.
✅ وابستگی در تأمین کالاهای راهبردی و ضروری مثل دارو، غذا و محصولات کشاورزی، حوزه انرژی (مثل نفت و انرژی هسته‌ای و انرژی‌های نو) و صنایع نظامی و دفاعی
۲۷) چرا زندگی عموم انسان ها در جامعه شهری، اقتصادی تک محصولی است؟
✅ به خاطر تخصص‌گرایی و تولید بر اساس مزیت
۲۸) چرا اقتصاد تک محصولی در فضای جهانی، اقتصادی شکننده و آسیب پذیر است؟
✅ زیرا اقتصاد تک محصولی در مواقع بحرانی، امکان تاب‌آوری و انعطاف‌پذیری مقابل تکانه‌ها، مشکلات و تحریم‌ها را ندارد.
۲۹) در چه صورت یک کشور می تواند به وضعیت استقلال و استحکام اقتصادی نزدیک شود؟
✅ الف) راه‌های تأمین کالاهای وارداتی یا بازارهای فروش کالاهای صادراتی خود را گوناگون کند.
ب) از وضعیت تک محصولی فاصله بگیرد.
ج) با خلق مزیت‌های جدید اقتصادی امکان تأمین برخی نیازهای مهم و اساسی را در داخل کشور فراهم کند.
د) به علم و فناوری و اقتصاد دانش بنیان توجه بیشتری داشته باشد.
✅ بندر سیراف
۳۱) قدمت بندر سیراف به چه زمانی برمی گردد؟
✅ سه هزار سال قبل که در بخش مرکزی شهر کنگان قرار دارد.
۳۲) چه عاملی سبب شده بود بندر سیراف، آباد و ثروتمند پر از خانه های اشرافی، مساجد کوچک و بزرگ و سیستم فاضلاب و لوله کشی های سفالی باشد؟
✅ سیراف در طی اعصار مختلف دروازه تجاری ایران به بسیاری از مناطق جهان مانند هند، چین و آفریقا به شمار می رفته است.
۳۳) مردم بندر سیراف برای تامین آب شرب بندر، چه اقدامی انجام دادند؟
✅ حوضچه هایی ساخته شده بود که آب باران را جمع آوری می کرد.
۳۴) دیدنی های بندر سیراف را نام ببرید.
✅ دخمه ها یا برج خاموشان سیراف از مهم ترین دیدنی های این بندر است؛ مکانی که زرتشتیان، مردگان خود را در آنجا رها می کردند. تنها دخمه ایران که به شکل خانه ساخته شده نیز در بندر سیراف واقع شده و به مقبره کوروش مشهور است.
۳۵) در طول تاریخ کشورها برای دستیابی به چه اهدافی دست به تحریم های اقتصادی دیگر کشورها زده اند؟
✅برای دستیابی به اهداف اقتصادی، سیاسی و یا ایدئولوژیک خود
۳۶) دولت ها در طول جنگ ها، برای کاهش قدرت اقتصادی دشمن، از چه حربه ای استفاده می کردند؟
✅ وی را در تحریم قرار می دادند. اگر جنگ های نظامی اتفاق می افتاد، کشورها به تکنیک های سنتی تحریم مانند محاصره نظامی روی می آوردند.
✅ قرن نوزدهم
۳۸) چرا در قرن نوزدهم، استفاده از محاصره نظامی برای کاهش قدرت اقتصادی کشورها، افزایش یافت؟
✅ در قرن نوزدهم، پس از اینکه قدرت دریانوردی و نیروی نظامی دریایی افزایش یافت، استفاده از محاصره ها نیز افزایش یافت؛ به طوری که می توانستند برای مدت زمان طولانی قدرت اقتصادی دولتی را هدف قرار دهند و آن را کنترل کنند.
۳۹) یکی از اصلی ترین اجزای سیاست خارجی ایالات متحده،در سال های ابتدایی استقلال یافتن آمریکا و هم زمان با جنگ های ناپلئونی در اروپا، چه بود؟
✅ تحریم های اقتصادی
✅ در بین سال های ۱۷۹۴ و ۱۸۰۹، کنگره آمریکا قوانینی را تصویب کرد که برای حفظ امنیت و مصلحت کشور، محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی را بر کشتی‌ها و ناوها در حمل و نقل به آمریکا وضع کرد تا روابط تجاری ایالات متحده با دیگر کشورها را محدودتر کند.
در طول جنگ های ناپلئونی ،انگلستان و فرانسه به صورت وسیع از محاصره های اقتصادی استفاده می کردند. اگرچه تحریم های انگلستان هزینه های اقتصادی بالایی بر قاره اروپا به بار آورد؛ اما برای اینکه اقتصاد فرانسه را که در بیشتر مواد اولیه و مواد غذایی خودکفا بود، از پای درآورد کافی نبود.
تکنیک جنگ های اقتصادی در طول جنگ جهانی اول بیش از همۀ سال های قبل از آن توسعه یافت و ثابت کرد که این تکنیک ها بسیار مؤثرند. ویژگی اصلی متفقین در جنگ جهانی اول این بود که آلمان و اتریش را محاصره اقتصادی کردند.
پس از اینکه آمریکا نیز وارد این جنگ شد ،شروع به همکاری با دولت انگلستان در ممنوعیت علیه آلمان و کشورهای هم پیمان و دارای رابطه با آلمان کرد.
در طول جنگ جهانی دوم نیز، تحریم های اقتصادی آمریکا به طور اساسی بر کنترل وجوه خارجی و صدور مجوز صادرات به کشورهای بی طرف متمرکز بود. همچنین آمریکا فهرست سیاهی را در آن ایاب منتشر کرد.
تا قبل از سال ۱۹۸۹ تحریم های اعمال شده بر چین بیشتر به دلیل ماهیت کمونیستی حاکم بر آن بود ه است که از طریق آمریکا و انگلستان، توأمان اعمال می شد.
اندونزی طی سال های ۱۹۰۳ تا ۱۹۰۰ و ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۵ دو دوره مختلف تحریم را تجربه کرده است.
ترکیه طی سال های ۱۹۰۴ تا ۱۹۰۸ تحریم را تجربه کرده است. بهانه تحریم با یک مشکل سیاسی در قبرس آغاز شد.
اروگوئه در طی سال های ۱۹۰۰ تا ۱۹۸۱ تحریم را تجربه کرده است. دولت اروگوئه در سال ۱۹۰۰ متهم به بدرفتاری با زندانیان سیاسی شده بود.
کره جنوبی در طی سال های ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۷ یک دوره تحریم را تجربه کرده است که بهانه اصلی تحریم، اقدامات هسته ای، همانند کره شمالی بوده است.
تحریم های مختلف اقتصادی،نفتی،دارویی،هواپیمایی،فناوری،بانکی و بیمه ای در سال های اخیر علیه کشور ما.
✅ این بود که آلمان و اتریش را محاصره اقتصادی کردند.
۴۲) تحریم های اقتصادی پس از جنگ جهانی دوم، بر برخی کشورها با چه اهدافی صورت گرفت؟
✅ برای وادار کردن برخی کشورها در عقب نشینی نیروهای نظامی از مرزهای دیگر کشورها یا دست کشیدن از برنامه های نظامی، هسته ای و حتی سیاسی و اجتماعی
۴۳) ترکیه طی سال های ۱۹۷۴ تا ۱۹۷۸ با چه بهانه ای با تحریم مواجه شد؟
✅ بهانه تحریم با یک مشکل سیاسی در قبرس آغاز شد.
✅ دولت اروگوئه در سال ۱۹۷۶ متهم به بدرفتاری با زندانیان سیاسی شده بود.
۴۵) بهانه اصلی تحریم های کره جنوبی در طی سال های ۱۹۷۳ تا ۱۹۰۰ چه بود؟
✅ اقدامات هسته ای، همانند کره شمالی
۴۶) بیشترین تحریم های اقتصادی جهان تا سال ۲۰۰۰ توسط کدام کشور اعمال شده است؟
✅ دولت آمریکا
۴۷) از چه زمانی روند جدیدی از تحریم ها علیه ایران آغاز شد؟
✅ با انقلاب اسلامی و تسخیر سفارت آمریکا در سال ۱۳۵۸
۴۸) کشور ما در سال های اخیر با چه نوع تحریم هایی از طرف دشمنان مواجه شده است؟
✅ در طول جنگ تحمیلی ازسوی دشمنان، شدیدترین تحریم های نظامی و غیرنظامی علیه ما به اجرا گذاشته شد.
تحریم های اقتصادی علیه کشور ما در سال های اخیر
در دهه های اخیر نیز کشورمان به بهانه های واهی، تحریم های سخت و ناجوانمردانه گوناگونی، همچون تحریم های نفتی، دارویی، هواپیمایی، فناوری، بانکی و بیمه ای را تجربه کرده است.
✅ خیر – هرچند اقتصاد ایران به دلیل تحریم، دچار هزینه هایی شد؛ تحریم کننده ها به اهداف خود نرسیدند.
۵۰) کشورها برای تعامل قدرتمند با دیگران، باید چه اقدامی انجام دهند؟
✅ناگزیرند میان بهره برداری از مزیت های موجود از سویی و خلق مزیت های جدید، در جهت افزایش استقلال و اقتدار اقتصادی دست به انتخاب بهینه بزنند.
۵۱) انتخاب بهینه توسط کشورها، میان بهره برداری از مزیت های موجود و خلق مزیت های جدید به چه عواملی بستگی دارد؟
✅ به عواملی مانند موقعیت رقبا و میزان اعتمادی که به آنها داریم، موقعیت صنایع داخلی، منابع و امکانات طبیعی و انسانی و نیز وضعیت بازار و قیمت ها بستگی دارد.
🔔 حتما ببینید: فیلم حل سوالات پر تکرار ریاضی دهم انسانی
