۱) مهد یکی از کهن ترین و غنی ترین تمدن ها کجاست؟
✅ فلات ایران
۲) چرا برای مطالعه و شناخت کامل تاریخ و تمدن ایران ناگزیر از توجه به جغرافیای آن هستیم؟
✅ عوامل جغرافیایی تأثیر بسزایی در پیدایش تمدنهای نخستین و سیر رویدادها و تحولات تاریخی در سرزمینها و کشورهای مختلف جهان داشته است. تاریخ و تمدن کهن ایران نیز به طرز چشمگیری از شرایط و عوامل جغرافیایی تأثیر پذیرفته است. از این رو، برای مطالعه و شناخت کامل تاریخ و تمدن ایران، ناگزیر از توجه به جغرافیای آن هستیم.
۳) چرا نواحی کوهپایه ای سرزمین های پست ایران محیط مناسبی برای زندگی انسان و برپایی سکونتگاه های روستایی و شهری بودند؟
✅ به دلیل میزان بارندگی و رطوبت آنها
✅ ایران به واسطه موقعیت جغرافیایی خاص خود در جنوب غربی آسیا، پل ارتباطی میان شرق و غرب جهان باستان محسوب میشد. در عصر باستان، مهمترین راههای زمینی و دریایی که تمدنها و کشورهای بزرگ را به یکدیگر متصل میکردند، از میهن ما میگذشتند و خلیج فارس و دریای مَکران نقش مهمی در برقراری ارتباط تجاری، سیاسی، نظامی و فرهنگی میان سرزمینهای دور و نزد یک جهانِ آن روز داشتند. چنین موقعیت جغرافیایی، ایران را به کانون مبادلات فرهنگی، هنری و اقتصادی در جهانِ باستان تبدیل کرده و موجب شده بود که ایرانیان نقش فعّال و مؤثری در انتشار و گسترش فرهنگ و تمدن به عهده گیرند. از سوی دیگر، کشور ما به خاطر موقعیت جغرافیایی خود، پیاپی در معرض مهاجرتها و هجوم اقوام مختلف و حملههای نظامی حکومتهای خارجی قرار داشت.
۵) سابقه حضور انسان در فلات ایران مربوط به چه دوره ای است؟
✅ به طور دقیق روشن نیست، اما بعضی از پژوهشگران احتمال مهاجرت گروههایی از جمعیتهای انسانی را از آفریقا، آسیای مرکزی، قفقاز و شبه قارهٔ هند به سوی سرزمین ما، در دوران پارینه سنگی قدیم مطرح کردهاند.
✅مربوط به بستر کَشَف رود در نزدیکی مشهد در خراسان رضوی است.
۷) تا ۱۲ هزار سال پیش نواحی کوهپایه ای و دشت های ایران جولانگاه چه انسان هایی بود؟
✅انسانهایی که در پی شکار جانوران و گردآوری مواد خوراکی گیاهی بودهاند.
۸) نخستین مردمانی که حدود ۱۲ هزار سال پیش رو به کشاورزی کردند ساکنان کدام مناطق بودند؟
✅ ساکنان نواحی کوهپایهای زاگرس
۹) ساکنان نخستین سکونتگاه ها و روستاهای ایران در چه زمینه هایی به فعالیت می پرداختند؟
✅ ساکنان این سکونتگاهها با گسترش و پیشرفت مهارتهای ابزارسازی شان، علاوه بر آنکه فعّالیتهای کشاورزی و دامداری خود را گسترش بخشیدند، در زمینهٔ صنایع و هنرهای گوناگونی مانند سفالگری، فلزکاری، بافندگی، خانه سازی نیز به پیشرفتها و موفقیتهای چشمگیری دست یافتند.
✅ مردم ایران از حدود ۸ هزار سال پیش در ساختن ظروف و ابزارهای سفالی پیشرفت قابل توجهی یافتند، اما با اختراع چرخ سفال در ۶ هزار سال پیش، دگرگونی بزرگی در ساخت ظروف سفالی به وجود آمد. ظروف سفالی ساده و نقشدار متنوعی از سکونتگاههای باستانی ایران به دست آمده است. این ظروف در سرزمینهای دیگر، از جمله بین النهرین مشتریان فراوانی داشت.
۱۱) بقایای کوره های ذوب و قالب گیری مس در کدام سکونتگاه های ایران پیدا شده است؟
✅ شهداد، تَل اِبلیس و تپه یحیی در استان کرمان و تپهٔ زاغه در قزوین
۱۲) مفرغ های کدام منطقه بهترین نمونه از صنعت و هنر فلزکاری ایران به شمار می روند؟
✅ مفرغ های لرستان
۱۳) از مراکز مهم تولید و صدور سنگ صابون به مناطق دور و نزدیک کجاست؟
✅ جیرفت و تپه یحیی در استان کرمان
۱۴) درباره خانه سازی ساکنان فلات ایران پیش از تاریخ توضیح دهید.
✅ به نظر میرسد که ساکنان فلات ایران نیز مانند مناطق دیگر جهان، در ابتدای یکجانشینی، سرپناهها و کلبههایی نه چندان مقاوم از سنگ، چوب و شاخ و برگ درختان و گیاهان میساختند. آنان اندک اندک آموختند که با استفاده از گِل و سنگ و سرانجام خِشت، بناهای محک متری بسازند. آنها سطح دیوارها را با کاهگِل میپوشاندند و گاه رنگ آمیزی میکردند و سقف خانهها را معمولاً با تیرهای چوبی میپوشاندند.
۱۵) نخستین شهرهای فلات ایران را نام ببرید.
✅ شوش و چُغامیش در خوزستان؛ شهداد و جیرفت در کرمان؛ شهر سوخته در سیستان و سیَلک در کاشان
۱۶) سرزمین های ایلام شامل چه مناطقی بود؟
✅ جلگهٔ خوزستان و مناطق کوهستانی زاگرس جنوبی و میانی
۱۷) چرا فرمانروایان سومری و اکدی پیاپی به سرزمین ایلامی ها لشکرشی می کردند؟
✅ زیرا اقتصاد بین النهرین نیازمند منابع طبیعی و معدنی فلات ایران بود
✅ تاخت و تازها، سرانجام سبب شد که حاکمان کوچک و مستقل ایلامی در حدود 2600 ق.م. با یکدیگر متحد شوند و پادشاهی ایلام را تأسیس کنند.
۱۹) روابط حکومت ایلام با همسایگان بین النهرین و دیگر مناطق ایران چگونه بود؟ و پیامد آن چه بود؟
✅ حکومت و تمدن ایلام، همواره با همسایگان بین النهرینی خود مانند سومریان، اَکدیان، بابلیان و آشوریان ارتباط تنگاتنگ سیاسی، فرهنگی و تجاری داشت. قلمرو ایلام بارها مورد هجوم سپاهیان بین النهرین قرار گرفت و استقلال خود را از دست داد؛ اما ایلامیان دوباره قدرت میگرفتند. پادشاهان ایلام نیز هرگاه فرصتی به دست میآوردند به بین النهرین لشکرکشی میکردند. ایلام همچنین با دیگر مناطق فلات ایران و سرزمینهای مجاور آن مانند آسیای صغیر و هند، روابط تجاری داشت. تماسها و ارتباطهای سیاسی و تجاری موجب شکل گیری روابط فرهنگی میان این سرزمینها شد و دین، فرهنگ، خط و زبان آنها را تحت تأثیر قرار داد.
۲۰) حکومت ایلام بر اثر یورش چه قومی دچار انحطاط شد؟
✅ یورش ویرانگر آشوریان در قرن 7ق.م.
✅ در قلمرو ایلام، شهرنشینی رونق داشت. شوش در مرکز جلگهٔ خوزستان، یکی از پایتختهای ایلامیان بود. این شهر که کیی از کهنترین شهرها و مراکز تمدنی جهان به شمار میرود، در دوران حکومت ایلامیها به اوج شکوفایی اقتصادی رسید و پیشهها و صنایع مختلفی مانند سفالگری، فلزکاری و بافندگی در آن شهر رونق یافتند. شهر بزرگ و آباد شوش که در نتیجة یورش آشوربانیپال با خاک یکسان شده بود، در دوران سلسلهٔ هخامنشیان دوباره شکوه و عظمت دیرین خود را بازیافت. ایلامیان در بخش شرقی قلمرو خود، واقع در استان فارس امروزی نیز پایتخت دیگری به نام اَنشان یا اَنزان داشتند. از دیگر شهرهای ایلام، میتوان به سیمَش اشاره کرد که احتمالاً بر جای خرم آباد کنونی قرار داشته است.
۲۲) یکی از پایتخت های ایلام که در مرکز جلگه خوزستان قرار داشت چه نام داشت؟
✅ شوش
✅ شوش در مرکز جلگهٔ خوزستان، یکی از پایتختهای ایلامیان بود. این شهر که یکی از کهنترین شهرها و مراکز تمدنی جهان به شمار میرود، در دوران حکومت ایلامیها به اوج شکوفایی اقتصادی رسید و پیشهها و صنایع مختلفی مانند سفالگری، فلزکاری و بافندگی در آن شهر رونق یافتند. شهر بزرگ و آباد شوش که در نتیجه یورش آشوربانیپال با خاک یکسان شده بود، در دوران سلسلهٔ هخامنشیان دوباره شکوه و عظمت دیرین خود را بازیافت.
۲۴) پایتخت ایلامی ها در بخش شرقی قلمروشان در استان فارس امروزی چه نام داشت؟
✅ اَنشان یا اَنزان
۲۵) معماری در دوره ایلام چگونه بود؟
✅ در دورهٔ ایلام، معماری پیشرفت چشمگیری کرد و استفاده از آجر در ساختن بناها رایج شد.
۲۶) شاهکار معماری دوره ایلام را نام ببرید و ویژگی های آنها را بنویسید.
✅ معبد چغازنبیل در نزدیکی شهر شوش این معبد با استفاده از خشت خام در چند طبقه بنا شده است و روکشی از آجر نوشته ها و آجرهای لعابدار دارد.
✅ ایلامیان به خدایان متعددی اعتقاد داشتند و از آنان برای پیشرفت در کار خود کمک میخواستند. به عقیدهٔ مردمان ایلام قدیم، خدایان دارای نیرویی ماوراء طبیعی بودند که آنان را بر انجام هر کاری قادر و توانا میساخت. از جمله محبوبترین خدایان ایلامی، اینشوشیناک به معنی خدای شهر شوش بود. معبد چغازنبیل، ستایشگاه این خدا محسوب میشد.
الهههای مادر نیز بسیار مقدس بودند و مقام رفیعی در سلسله مراتب خدایان ایلامی داشتند. ایلامیان این الههها را به عنوان مادر خدایان میپرستیدند و برای آنان معابدی ساخته بودند. در کاوشهای باستانی شوش، پیکرهای گلی فراوانی که به الهه معروفاند، کشف شده که دلالت بر احترام و تقدس آنها نزد مردم دارد. از دیگر مراکز تمدنی ایران نیز پیکرهای از الهههای مادر به دست آمده که نشان میدهد عقیده به این الههها در ایران فراگیر بوده است. در ایلام، کاهنان آداب و تشریفات دینی را زیر نظر کاهن بزرگ به جا میآوردند.
۲۸) موقعیت زنان در جوامع باستانی فلات ایران چگونه بود؟
✅ یکی از ویژگیهای مهم تمدن ایلامی و در واقع تمدن کهن ایرانی، مقام و منزلت والایی است که زنان داشتهاند. به طور کلی در جوامع باستانی فلات ایران، زنان موقعیت اجتماعی ممتازی داشتند و دارای قدرت و نفوذ فراوان بودند. زنان در عمده ترین کارهای جامعه، دارای نقش اساسی و تعیین کننده بودند.
✅ نشان میدهد که زنان در امور اجتماعی و اقتصادی و مراسم رسمی سیاسی و دینی حضور چشمگیری داشتهاند.
۳۰) نقش زنان در تمدن ایلام و نیز تمدنهای باستانی فلات ایران را بیان کنید؟
✅ یکی از ویژگی های مهم تمدن ایلامی و در واقع تمدن کهن ایرانی، مقام و منزلت والایی است که زنان داشته اند. بطور کلی در جوامع باستانی فلات ایران، زنان موقعیت اجتماعی ممتازی داشتند و دارای قدرت و نفوذ فراوان بودند. زنان در عمده ترین کارهای جامعه دارای نقش اساسی و تعیین کننده بودند. نقوش و پیکره های برجای مانده از دوره ایلامی نشان می دهد که زنان در امور اجتماعی و اقتصادی و مراسم رسمی سیاسی و دینی حضور چشمگیری داشته اند.
۳۱) در ایلام کاهنان آداب و تشریفات دینی را زیر نظر …………. به جا می آوردند.
✅ کاهن بزرگ
۳۲) از جمله محبوب ترین خدایان ایلامی……….. به معنی خدای شهر شوش بود.
✅ اینشوشیناک
۳۳) خداپرستی ایلامیان باستان چگونه بود؟
✅ آنان به خدایان متعددی اعتقاد داشتند و از آنان برای پیشرفت در کار خود کمک می خواستند. به عقیده مردمان ایلام قدیم، خدایان دارای نیرویی موراء طبیعی بودند که آنان را بر انجام هر کاری قادر و توانا می ساخت.
۳۴) پیشرفت معماری در تمدن ایلام را توضیح دهید؟
✅ در دوره ایلام، معماری پیشرفت چشمگیری کرد و استفاده از آجر در ساختن بناها رایج
✅ شهر انشان یا انزان
۳۶) نام شهری در ایلام باستانی که حدود خرم آباد کنونی بوده است؟
✅ سیمش (سیماش)
۳۷) پایتخت ایلامیان در جلگه خوزستان کدام شهر بود؟
✅ شوش
۳۸) دوران تاریخی فلات ایران با کدام تمدن آغاز می شود؟
✅ تاریخ و تمدن ایلام
🔔 حتما ببینید: فیلم حل سوالات پر تکرار ریاضی دهم انسانی