۱) از کدام قضایا نمی توان نتیجه ای بدست آورد؟
✅ از دو قضیهای که ارتباطی با یکدیگر ندارند
۲) قیاس اقتراقی را با ذکر مثال تعریف کنید.
✅ برای آنکه رابطهای میان دو قضیه برقرار باشد، باید جزء مشترکی میان آنها وجود داشته باشد. به عبارت دیگر لازم است موضوع یا محمول یکی قَرین موضوع یا محمول دیگری باشد. به همین دلیل به این نوع از قیاس، «قیاس اقترانی» میگویند.
در قیاس اقترانی، اجزای نتیجه در میان مقدمات پخش شدهاند.
3) حد وسط را تعریف کنید.
✅ به جزء مشترک میان دو قضیه «حد وسط» میگویند.
✅ پس از حذف کردن حد وسط، موضوع نتیجه از مقدمه اول و محمول آن از مقدمه دوم به دست میآید.
5) شرط اول برای نتیجه گیری از یک مقیاس چیست؟
✅ شرط اول برای نتیجه گیری از یک قیاس، تکرار حد وسط (به به صورت لفظی و معنایی) است تا دو قضیه با یکدیگر ارتباط پیدا کنند.
6) چه زمانی فرد دچار مغالطه عدم تکرار حد وسط می شود؟
✅ در صورتی که از قیاسی که حد وسط در آن تکرار نشده است، نتیجه گیری شود.
✅ حد وسط تنها نقش ارتباطی میان دو مقدمه استدلال دارد و در نتیجه استدلال حذف میشود.
8) کیفیت نتیجه در قیاس اقتراقی از کدام قانون کلی پیروی می کند؟
✅ کیفیت نتیجه در قیاس اقترانی از این قانون کلی پیروی میکند که «اگر یکی از مقدمات استدلال سالبه باشد، نتیجه نیز سالبه خواهد بود».
9) ……… از مقدمه اول و محمول آن از مقدمه دوم به دست میآید.
✅ موضوع نتیجه
10) چه زمانی متوجه می شویم که نتیجه یک قیاس نامعتبر است؟
✅ کیفیت نتیجه در قیاس اقترانی از این قانون کلی پیروی میکند که «اگر یکی از مقدمات استدلال سالبه باشد، نتیجه نیز سالبه خواهد بود». بنابراین با مشاهده مقدمات قیاس میتوانیم تشخیص دهیم که نتیجه سالبه است یا موجبه. اگر نتیجهٔ قیاس از این قانون پیروی نکرده باشد، آن قیاس نامعتبر است.
11) سور قضایای کلی و جزئی نشان دهنده چه چیزی هستند؟
✅ سور قضایای کلی مشخص میکند که همه مصادیق موضوع، مورد نظر گوینده هستند و سور قضایای جزئی نشان میدهد که برخی از مصادیق موضوع، مورد نظر گوینده هستند.
✅ در قضایای سالبه همه مصادیق محمول و در قضایای موجبه برخی از مصادیق محمول مورد نظر گویندهاند. این دو نکته ساده اساس تعیین اعتبار یک قیاساند.
13) برای موضوع قضایای شخصیه از کدام علامت استفاده می کنیم؟ مثال بزنید.
✅ در قضایای شخصیه نیز همه مصادیق موضوع (که یک فرد مشخص است) مورد نظراند؛ لذا همواره برای موضوع قضایای شخصیه از علامت مثبت (+) استفاده میکنیم. مانند:
سقراط+ انسان است.
ابن سینا+ تاجر نیست.
14) محمول قضایای شخصیه از نظر دامنه مصادیق از کدام قانون تبعیت می کند؟ مثال بزنید.
✅ محمول قضایای شخصیه (از نظر دامنه مصادیق)، از قانون محمول قضایای محصوره تبعیت میکنند (یعنی در قضایای موجبه، منفی و در قضایای سالبه، مثبت هستند)، مانند:
سقراط انسان– است.
ابن سینا تاجر+ نیست.
✅۱- حداقل یکی از مقدمات موجبه باشد. (هر دو مقدمه سالبه نباشند.)
۲- حد وسط حداقل در یکی از مقدمات دارای علامت مثبت باشد. (حد وسط در هر دو مقدمه علامت منفی نداشته باشد.)
۳- هرکدام از موضوع یا محمول که در نتیجه علامت مثبت داشتند، در مقدمات نیز علامت مثبت داشته باشند.
16) هنگام بررسی اعتبار یک قیاس، به ……….. یا ………….. که در نتیجه منفیاند، کاری نداریم.
✅ موضوع – محمولی
17) در بررسی اعتبار یک قیاس، علاوه بر سه شرط ذکر شده، قانون ………. قیاس را نیز بررسی میکنیم.
✅ نتیجه
18) پس از حذف کردن حد وسط، ……….… نتیجه از مقدمه اول و ……..… آن از مقدمه دوم به دست می آید.
✅ موضوع – محمول
19) در قضایای …………….. همه مصادیق موضوع (+) مور نظر هستند.
✅ شخصیه
19) برای آنکه قیاسی معتبر باشد، نباید حد وسط در هر دو مقدمه علامت ……………. داشته باشد.
✅ منفی
✅ سالبه
21) در ارتباط میان دو قضیه در یک استدلال چهار حالت که در اصطلاح آنها را چهار شکل قیاس اقترانی می نامند، قابل تصورند.
✅ درست
22) اگر موضوع یا محمول کی قرین ، موضوع یا محمول دیگری باشد. به آن «قیاس اقترانی» می گویند.
✅ درست
23) پس از حذف کردن حد وسط، موضوع نتیجه از مقدمه دوم و محمول آن از مقدمه اول به دست می آید.
✅ نادرست
24) شرط اول برای نتیجه گیری صحیح از دو قضیه حملی، عدم تکرار حد وسط (به صورت لفظی و معنایی) است تا دو قضیه با یکدیگر ارتباط پیدا کنند.
✅ نادرست
✅ نادرست
26) در مثال انگور (شیرین است.شیرین همسر خسرو است. انگور همسر خسرو است) «اشتراک لفظ» باعث تکرار حد وسط است.
✅ نادرست
27) در قضایای سالبه، همه مصادیق محمول (+) و در قضایای موجبه، برخی از مصادیق محمول (-) مورد نظر است.
✅ درست
28) سور کلی شامل همه مصادیق موضوع (-) و سور جزئی شامل برخی از مصادیق موضوع (+) است.
✅ نادرست
29) در قضایای شخصیه نیز همه مصادیق موضوع (+) مور نظر هستند.
✅ درست
30) برای آنکه قیاسی معتبر باشد، باید هر دو مقدمه سالبه نباشند.
✅ درست
31) برای آنکه قیاسی معتبر باشد، باید حد وسط در هر دو مقدمه علامت منفی داشته باشد.
✅ نادرست
🔔 حتما ببینید: فیلم حل سوالات پر تکرار ریاضی دهم انسانی