سوالات درس 9 منطق دهم انسانی با جواب

سوالات درس 9 منطق دهم انسانی با جواب

۱) قضیه شرطی را با ذکر مثال تعریف کنید.

✅ به قضایایی که در آن به اتصال یا انفصال میان دو نسبت حکم شود، قضیه شرطی می‌گویند.
مثال: ۱- اگر باران نبارد، آنگاه خشک‌سالی می‌شود.
۲- یا باران می‌بارد یا خشک‌سالی می‌شود.

۲) قضیه شرطی متصل را با ذکر مثال تعریف کنید.

✅ به قضیه نخست که ساختار آن به صورت «اگر ــ آنگاه ــ» است، شرطی متصل می‌گویند.
مثال: ۱- اگر باران نبارد، آنگاه خشک‌سالی می‌شود.

۳) قضیه شرطی منفصل را با ذکر مثال تعریف کنید.

✅ به این دسته از قضایا که ساختار آنها به صورت «یا ــ یا ــ» است، شرطی منفصل می‌گویند.
مثال: ۲- یا باران می‌بارد یا خشک‌سالی می‌شود.

۴) علت نام گذاری قضایای شرطی متصل به این نام را بنویسید.

✅ از آنجا که در این گونه قضایا به پیوستگی و اتصال و ملازمهٔ دو نسبت حکم می‌شود، این قضایا را «شرطی متصل» می‌نامند.
مثال:  هرگاه نور شدت یابد، آنگاه مردمک چشم تنگ می‌شود.
 اگر بخاری روشن باشد، آنگاه اتاق گرم می‌شود.

۵) قضای شرطی از چند جزء تشکیل شده اند؟ آنها را با مثال بنویسید.

✅ این گونه قضایا از دو جزء شرط و جواب شرط تشکیل شده‌اند. به بخش شرط قضیه، «مقدم» و به جواب شرط، «تالی» گفته می‌شود.

مثال: اگر درس بخوانی، آنگاه موفق می شوی.
درس بخوانی:‌ مقدم / موفق می شوی: تالی

۶) آیا مقدم همیشه در ابتدای قضایای شرطی می آید؟ با ذکر مثال توضیح دهید.

✅ در قضایای شرطی متصل، ممکن است جای اجزای جمله عوض شود. بنابراین باید توجه داشت که مقدم لزوماً نباید در ابتدای قضیه بیاید و تالی به لحاظ معنا دنباله مقدم است؛ نه آنکه لزوماً در گفتار نیز پس از مقدم ذکر شود.
مثال: تیم ما حتماً برنده می‌شود؛ البته اگر فلانی در خط حمله بازی کند.

۷) کدام قضایا را شرطی منفصل می نامند؟‌

✅ در این قضایا، دو بخش قضیه به یکدیگر مرتبط‌‌‌ اند و در آنها به گسستگی، انفصال و عِناد (یعنی ناسازگاری) دو یا چند نسبت حکم شده است. این قضایا را «شرطی منفصل» می‌نامند.

۸) اقسام قضایای شرطی منفصل را نام ببرید و هر کدام با ذکر مثال تعریف کنید.

✅ ۱- منفصل حقیقی ۲- منفصل مانعه الجمع ۳- منفصل مانعه الرفع

۱- تعریف منفصل حقیقی : در قضیه نخست، اگر عدد طبیعی زوج باشد، فرد نیست و اگر فرد باشد، زوج نیست. لذا در این گونه قضایا هر دو بخش قضیه، همزمان صادق و همزمان کاذب نیستند. بنابراین انفصال میان دو بخش این گونه قضایا، انفصالی حقیقی و تام است و لذا آنها را قضیهٔ «منفصل حقیقی» می‌نامند.

۲- تعریف منفصل مانعه الجمع : در قضیه دوم، اگر فرد به نامزد الف رأی دهد، نمی‌تواند به نامزد ب رأی دهد (و اگر به نامزد ب رأی دهد، نمی‌تواند به نامزد الف رأی دهد). لذا دو بخش این گونه قضایا قابل جمع در صدق نیستند؛ اما می‌تواند نه به نامزد الف رأی دهد و نه به نامزد ب (مثلا به نامزد ج رأی دهد)؛ لذا دو بخش این گونه قضایا می‌توانند قابل جمع در کذب باشند.

۳- تعریف منفصل مانعه الرفع : در قضیه سوم، برای مشاهده کارنامهٔ خود ناچارید یکی از دو راه وارد کردن شماره پرونده یا وارد کردن شماره ملی را انتخاب کنید و نمی‌توانید از هیچ کدام از آنها استفاده نکنید. لذا دو بخش این گونه قضایا قابل جمع در کذب نیستند؛ اما می‌توانید هم از طریق وارد کردن شماره پرونده و هم از طریق وارد کردن شماره ملی، کارنامهٔ خود را مشاهده کنید؛ لذا دو بخش این گونه قضایا می‌توانند قابل جمع در صدق باشند.

💯 برای دانلود نمونه سوالات منطق دهم انسانی کلیک کنید

۹) چگونه می توانیم اقسام قضایای شرطی منفصل را از یکدیگر تشخیص دهیم؟

✅ برای تشخیص اقسام قضایای شرطی منفصل از یکدیگر، دو سؤال زیر را در نظر می‌گیریم:

۱- آیا امکان دارد دو جزء قضیهٔ منفصل با هم صادق باشند؟
۲- آیا امکان دارد دو جزء قضیهٔ منفصل با هم کاذب باشند؟

اگر جواب به هر دو سؤال منفی باشد، قضیه حقیقی است. اگر فقط جواب سؤال اول منفی باشد، قضیه مانعةالجمع است و اگر فقط جواب سؤال دوم منفی باشد، قضیه مانعةالرفع است.

10) اجزای قیاس استثنایی را بنویسید.

✅ این قیاس از دو مقدمه تشکیل می‌شود که یکی شرطی و دیگری حملی است.

11) قیاس انفصالی حقیقی را با ذکر مثال توضیح دهید.

✅ یکی از مقدمات این قیاس، قضیهٔ منفصل حقیقی است. قضیهٔ «یا این عدد طبیعی زوج است یا فرد» را درنظر بگیرید:

اگر عدد طبیعی‌ای زوج باشد، مسلماً فرد نیست و اگر زوج نباشد، فرد خواهد بود.
اگر عدد طبیعی‌ای فرد باشد، مسلماً زوج نیست و اگر فرد نباشد، زوج خواهد بود.

بنابراین می‌توان با قضیه منفصل حقیقی، چهار قیاس استثنایی تشکیل داد که همگی معتبراند. در این قیاس از اثبات هر بخش از قضیه، نفی بخش دیگر و از نفی هر بخش، اثبات بخش دیگر به دست می‌آید.

12) در جملات شرطی متصل به بخش شرط ………………………………. و جواب شرط قضیه ………………………. می گویند.

✅ مقدم – تالی

13) از چهار حالت قابل فرض در قیاس استثنایی اتصالی، ………………………… حالت دارای نتیجه قطعی و معتبر است که عبارتند از ……………………….. مقدم و ……………………. تالی.

✅ چهار – وضع – رفع

14) در قضیه منفصل …………………….. هر دو قضیه، همزمان نمی توانند صادق یا کاذب باشند.

✅ حقیقی

15) به قضیه منفصل حقیقی ، انفصال ………………………….. و حقیقی نیز گفته می شود.

✅ تام

16) قضیه «سور یا کلی است یا جزئی» قضیه شرطی منفصل…………………….. است.

✅ حقیقی

17) در قیاس استثنایی منفصل حقیقی چهار حالت دارای نتیجه قطعی و معتبر است.

✅ درست

18) در قضیه منفصل منفصل غیر قابل جمع در کذب هر دو قضیه، همزمان نمی توانند صادق یا کاذب باشند.

✅ نادرست

19) در قضیه منفصل منفصل غیر قابل جمع در صدق، از اثبات هر بخش از قضیه، نفی بخش دیگر و از نفی هر بخش، اثبات بخش دیگر به دست می آید.

✅  نادرست

20) مقصود از نفی مقدم و اثبات تالی ، همان رفع تالی و وضع مقدم است.

✅ نادرست

21) این رود یا کارون است یا کرخه ، قضیه شرطی منفصل حقیقی است.

✅ نادرست

🔔 حتما ببینید: فیلم حل سوالات پر تکرار ریاضی دهم انسانی