سوالات درس 14 جامعه دهم انسانی با جواب
خانه » سوالات درس به درس » سوالات درس به درس دهم انسانی » سوالات درس جامعه شناسی دهم » سوالات درس 14 جامعه دهم انسانی با جواب
شهربانو دوستی
۱) امام خمینی در وصیت نامه الهی سیاسی خود، انقلاب اسلامی ایران را چگونه معرفی می کند؟
✅ 1- انقلاب اسلامی ایران از همه انقلاب ها جداست.
2- انقلاب اسلامی ایران هم در پیدایش و هم در کیفیت مبارزه و هم در انگیزه انقلاب و قیام با سایر انقلاب ها متفاوت است.
3- انقلاب اسلامی ایران یک تحفه الهی و هدیه غیبی بوده است.
۲) دو نمونه از جنبش هایی که نخستین بیدارگران اسلامی ایجاد کردند، نام ببرید؟
✅ جنبش عدالتخانه – جنبش تنباکو
✅ اصلاح رفتار حاکمان و ساختار حکومت قاجار
۴) تعامل عالمان شیعی با حاکمان قاجار چگونه بود؟
✅بر مدار مقاومت منفی بود.
۵) منظور از «مقاومت منفی» چیست؟
✅ در مقاومت منفی، حاکمیت پادشاه، ظالمانه و غیرمشروع دانسته می شود و همکاری سیاسی با آن، جز در حد واجبات نظامیه انجام نمی شود.
۶) «واجبات نظامیه» به چه معناست؟
✅ منظور از واجبات نظامیه، اموری است که برای بقای اصل زندگی اجتماعی لازم است؛ مانند حفظ امنیت یا مقابله با دشمنان خارجی.
✅ هنگامی که دولتمردان قاجار به دلیل تاثیرپذیری از دولت های استعماری به جای مقاومت در برابر بیگانگان به قراردادهای استعماری روی آوردند، مقاومت منفی به فعالیت های رقابت آمیز تغییر کرد.
۸) منظور از «فعالیت های رقابت آمیز» چیست؟
✅ منظور از فعالیت های رقابت آمیز، ورود فعال به عرصه زندگی اجتماعی و سیاسی، نه در جهت تایید قدرت حاکم و حمایت از آن بلکه در رقابت با آن است.
۹) برخورد رقابت آمیز عالمان دینی با قاجار، چگونه بود؟
✅ حرکتی اصلاحی بود. آن ها تلاش می کردند تا برخی رفتارهای پادشاهان قاجار را اصلاح نمایند.
۱۰) یک نمونه موفق از فعالیت رقابت آمیز اصلاحی را نام ببرید.
✅جنبش تنباکو
۱۱) پیامد جنبش تنباکو چه بود؟
✅ فعالیت رقابت آمیز را از اصلاح رفتار به اصلاح ساختار برد و به جنبش عدالتخانه منجر شد.
✅ هدف جنبش عدالتخانه تنها اصلاح کار یا رفتار خاصی از پادشاه نبود؛ بلکه اصلاح شیوه زمامداری شاه بود. این جنبش با توجه به – شرایط داخلی و خارجی – در پی تاسیس مجلسی بود که قوانین عادلانه الهی را تدوین کند و شاه را ملزم سازد تا در چارچوب این قوانین عمل کند.
۱۳) کدام جنبش، حاکمیت را از مدار استبداد به مدار عدالت منتقل می ساخت؟
✅ جنبش عدالتخانه
۱۴) فقه اجتماعی و سیاسی تشیع در برابر حاکمیتی که جنبش عدالتخانه به دنبال آن بود؛ چه دیدگاهی داشت؟
✅ این نوع حاکمیت نیز آرمانی نبود بلکه فساد آن از استبداد کمتر بود و ظلم را کنترل می کرد. به همین دلیل تنها در شرایطی که تحقق حاکمیت آرمانی و مشروع امکان نداشت، پذیرش آن ممکن بود.
✅ زیرا ساختار سیاسی جامعه را تغییر می داد.
۱۶) منورالفکران غرب زده و عالمان مسلمان در برابر جنبش عدالتخانه چگونه موضع گیری کردند؟
✅با اوج گیری جنبش عدالتخانه، منورالفکران غرب زده به آن پیوستند و در جریان بست نشینی در سفارتخانه انگلستان، نام مشروطه را برای آن برگزیدند. عالمان مسلمان نیز ضمن استقبال از همراهی منورالفکران، این نام را پذیرفتند.
۱۷) منظور عالمان دینی و منظور منورالفکران از مشروطه چه بود؟
✅منظور عالمان مسلمان از مشروطه، مشروط کردن حاکمیت به احکام عادلانه الهی بود اما منظور منورالفکران از مشروطه نوعی حاکمیت سکولار مانند دولت انگلستان بود.
۱۸) منورالفکران مشروطه خواه، چه دیدگاهی نسبت به «مجلس» داشتند؟
✅مجلس از نظر منورالفکران مشروطه خواه، محلی نبود که در آن قوانین بر مدار احکام شریعت تدوین شود بلکه محلی بود که در آن قوانین بر اساس اراده و خواست بشر تنظیم می شد.
✅پس از دو دهه کشمکش با حضور قدرت های استعماری و دخالت انگلستان، به نفع جریان منورالفکران پایان یافت.
۲۰) حاکمیت منورالفکران در ایران به کدام حکومت ختم شد؟
✅ استبداد استعماری رضا خان
۲۱) شکست در مشروطه چه تاثیری بر مواضع رهبران دینی ایران گذاشت؟
✅ از موضع فعالیت های رقابت آمیز به موضع مقاومت منفی بازگشتند.
✅ تا شروع انقلاب اسلامی
۲۳) امام خمینی (ره) در چه شرایطی انقلاب را آغاز کرد؟
✅ امام خمینی (ره) انقلاب را هنگامی آغاز کرد که شاه در حاشیه دولت های غربی در جایگاهی امن قرار گرفته بود و ماموریت حفظ امنیت منطقه را برعهده داشت. روشنفکران چپ نیز از صحنه رقابت های سیاسی داخلی کشور حذف شده بود.
۲۴) کدام مرجع دینی، مردم و عالمان دینی را از موضع مقاومت منفی به فعالیت های رقابت آمیز بازگرداند؟
✅ امام خمینی (ره)
۲۵) فعالیت های رقابت آمیز به رهبری امام خمینی (ره) چگونه آغاز شد؟ و چه هدفی را دنبال می کرد؟
✅ با اعتراض به کاپیتوالسیون و رفتار استعماری شاه آغاز شد. در حد یک حرکت اصلاحی رفتار یا ساختار متوقف نشد و به صورت یک حرکت انقلابی درآمد که حذف نظام شاهنشاهی و تحقق حکومت اسلامی را دنبال می کرد.
۲۶) در اندیشه اجتماعی و سیاسی شیعی، حاکمیت آرمانی دینی از چه ویژگی هایی برخوردار است؟
✅ حاکمیت آرمانی، حاکمیتی الهی است به وسیله پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) تحقق پیدا می کند در زمان غیبت امام زمان (عج)، اجرای روشمند احکام الهی، وظیفه کسانی است که هم آگاه و عالم به احکام و شرایط اجرای احکام باشند و هم به آگاهی خود عامل باشند.
✅ مشکل عدالتخانه این بود که رفتار عادلانه را بر کسانی تحمیل می کرد که با معیارهای الهی به قدرت نرسیده بودند. آن ها قدرت را با شمشیر قوم و عشیره یا با حمایت دولت های استعمارگر به دست آورده بودند، عالم به عدالت نبودند و عمل به عدالت نیز به قدر کافی در شخصیت آن ها نهادینه نشده بود.
۲۸) با وجود مشکل عدالتخانه، چرا عالمان دینی آن را پذیرفتند؟
✅ زیرا در شرایطی که برقراری حاکمیت آرمانی ممکن به نظر نمی رسید، مشروطه در مقایسه با نظام استبدادی ترجیح داده شد.
✅ انقلاب اسلامی، بازگشت مردم ایران به حرکت ناتمامی بود که در مشروطه آغاز کرده بودند. این بازگشت با هزینه نزدیک به صد سال تجربه تاریخی، انجام می شد؛ تجربه رقابت با منورالفکران غرب گرا، استبداد استعماری و روشنفکرانی که در حاشیه بلوک شرق و غرب عمل می کردند.
۳۰) کدام قرن به «قرن انقلاب های آزادی بخش» معروف است؟
✅ قرن بیستم
۳۱) آخرین انقلاب قرن بیستم کدام است؟
✅انقلاب اسلامی ایران
۳۲) انقلاب ها و جنبش های آزادی بخش در کدام جوامع رخ داد؟
✅ در کشورهای جهان سوم در آفریقا، آسیای جنوب شرقی، آمریکای لاتین
✅ همگی جهت گیری ضد استعماری داشتند. انقلاب های آزادی بخش، در جهت از بین بردن سلطه سیاسی کشورهای غربی عمل می کردند و انقلاب ایران نیز به دنبال تغییر یک نظام سیاسی وابسته به دولت های غربی بود.
✅ ۱- انقلاب‌های آزادی بخش اغلب در مقابل بلوک غرب شکل می‌گرفتند و مورد حمایت بلوک شرق بودند. ولی انقلاب اسلامی ایران به هیچ یک از دو بلوک وابستگی نداشت.
۲- انقلاب‌های آزادی بخش، اغلب با جنبش‌های چریکی گروه‌ها و احزاب مختلف شکل می‌گرفتند. اما انقلاب اسلامی ایران یک انقلاب فراگیرِ مردمی با مرجعیت و رهبری دینی بود و همه اقشار و گروه‌های جامعه را دربر گرفت.
۳- انقلاب های آزادی بخش در چارچوب نظریه ها و مکاتب چپ شکل می گرفتند که برای حل بحران های جهان غرب به وجود آمده بودند ولی انقلاب اسلامی ایران از آموزه های اسلامی بهره می برد.
۴- انقلاب‌های آزادی بخش در مقابله با استعمار قدیم و حذف کارگزاران مستقیم غرب موفق می‌شدند ولی در قطع وابستگی اقتصادی و فرهنگی توفیقی نداشتند؛ و به همین سبب، استعمار با دست کارگزاران این انقلاب‌ها، در چهره استعمار نو باز می‌گشت. این انقلاب‌ها نتوانستند جایگاه کشورشان را از حاشیهٔ قطب‌های سیاسی و اقتصادی جهان خارج کنند اما انقلاب اسلامی ایران فقط یک انقلاب سیاسی نبود بلکه هویتی فرهنگی و تمدنی داشت.
✅ انقلاب اسلامی ایران، در رویارویی با رژیم شاه، به بلوک شرق وابستگی نداشت و از آغاز، جهت گیری ضد آمریکایی، ضد صهیونیستی را در کنار موضع ضد مارکسیستی خود اعلان کرد.
۳۶) چرا انقلاب های آزادی بخش، پس از حذف استعمار قدیم، استعمار نو را تجربه کردند؟
✅ زیرا این انقلاب ها، در مقابله با استعمار قدیم و حذف کارگزاران مستقیم غرب موفق می شدند ولی در قطع وابستگی اقتصادی و فرهنگی توفیقی نداشتند.
۳۷) چرا انقلاب اسلامی ایران، توانست یک قطب بندی جدید فرهنگی و تمدنی در مقابل قطب بندی غرب و شرق ایجاد کند؟
✅ زیرا تنها یک انقلاب سیاسی نبود بلکه یک هویت فرهنگی و تمدنی داشت.
🔔 حتما ببینید: فیلم حل سوالات پر تکرار ریاضی دهم انسانی
