سوالات درس 2 تاریخ دهم انسانی با جواب
خانه » سوالات درس به درس » سوالات درس به درس دهم انسانی » سوالات درس تاریخ ایران و جهان دهم » سوالات درس 2 تاریخ دهم انسانی با جواب
شهربانو دوستی
۱) دو رکن مهم دانش تاریخ چیست؟
✅ زمان و مکان
۲) نخستین پرسش تاریخ نگاران چیست؟
✅ رویدادهای تاریخی در چه زمانی و کجا رخ داده‌اند.
۳) چرا دانش تاریخ، بدون توجه به زمان معنایی ندارد؟
✅ چرا که رویدادهای تاریخی در زمان معینی در گذشته روی داده‌اند و بدون آگاهی از زمان روی دادن آنها، نمی‌توان به درکی منطقی و درستی از تاریخ دست یافت.
۴) یکی از دستاوردهای مهم بشر در گذر تاریخ چیست؟
✅ اندازه گیری زمان و ابداع گاه شماری یا تقویم
✅ گاهشماری، نظامی است که انسان برای اندازه گیری دقیق زمان (ماه و سال) ابداع کرده است.
۶) ابداع تقویم نتیجه تلاش مشترک چه کسانی است؟
✅ نتیجۀ تلاش مشترک دانشمندان این علوم به حساب می‌آید. در نتیجۀ نیاز به زمان سنجی بود که بشر موفق شد ابزارهایی مانند ساعت‌های آفتابی، آبی و شنی و همچنین وسیلۀ پیچیده تری مثل اُسطرلاب را برای رصد خورشید، ماه و دیگر سیارگان و ستارگان اختراع نماید.
۷) کدام اقوام باستانی در تنظیم و تدوین گاه شماری پیشگام بودند؟
✅ مردمان بین النهرین (میان رودان) و مصریان باستان
۸) در بین النهرین و به خصوص در میان بابلی ها چه نوع گاه شماری رایج بود؟
✅ گاه شماری خورشیدی – قمری رایج بود.
۹) تقسیم بندی گاه شماری خورشیدی قمری را بیان کنید و بابلی اختلاف سال قمری و سال خورشیدی را چگونه رفع می کرد؟
✅ در این گاهشماری، سال به ۱۲ ماه قمری یا «خورشیدی قمری» به خصوص در میان بابلی‌ها، گاهشماری ۲۹ روزه تقسیم می شد. از آنجایی که سال قمری ۳۵۴ شبانه روز و سال خورشیدی ۳۶۵ و یک چهارم شبانه روز است، برای رفع این اختلاف، هر سه سال، یک ماه به سال می‌افزودند.
✅ مصریان نیز گاه شماری خورشیدی دقیق و منظمی داشتند. آنان سال را ۳۶۵ و یک چهارم شبانه روز محاسبه می‌کردند. در گاه شماری مصری، سال به ۱۲ ماه ۳۰ روزه تقسیم می‌شد و پنج روز اضافی، به آخر ماه دوازدهم افزوده می‌گردید. همچنین برای محاسبۀ یک چهارم شبانه روز اضافی، هر چهار سال یک روز به سال می‌افزودند و به قولی کبیسه می‌گرفتند.
۱۱) درباره گاه شماری رومیان توضیح دهید.
✅ رومیان در آغاز، گاهشماری دقیقی نداشتند، به همین دلیل در سال ۴۶ ق.م. امپراتور روم (ژولیوس سزار) دستور داد گاهشماری رومی براساس گاه شماری مصری اصلاح شود. حدود دو قرن پس از آنکه امپراتوری روم دین مسیحیت را رسمیت بخشید، در سال ۵۲۵ م. تولّد حضرت مسیح به عنوان مبدأ گاهشماری رومیان (مسیحیان) تعیین شد. حدود ۱۰۰۰ سال بعد، پاپ گِرگُوار سیزدهم به کمک منجّمان بار دیگر گاه شماری مسیحیان را اصلاح کرد. گاه شماری مسیحی، امروزه به نام گاه شماری میلادی شناخته می‌شود.
۱۲) گاه شماری مسیحیان به دستور کدام پاپ و به کمک چه کسانی اصلاح شد؟
✅ پاپ گِرگُوار سیزدهم به کمک منجّمان
۱۳) گاه شماری هجری قمری بر چه پایه ای تنظیم شده و مبدا آن چیست؟
✅ گاهشماری هجری قمری که تقویم رایج بیشتر کشورهای اسلامی به شمار می‌رود، بر پایۀ گردش ماه به دور زمین تنظیم شده است و مبدأ آن، اوّلِ محّرمِ سالی است که پیامبر از مکه به مدینه هجرت کرد.
✅ گاهشماری هجری قمری
۱۵) در دوره هخامنشیان چه نوع گاه شماری رایج بود و ماه های آن بر چه اساسی نامگذاری شده بود؟
✅ محتوای سنگ‌نوشته‌های بیستون و تخت جمشید نشان می‌دهند که گاهشماری خورشیدی قمری بابلی در قلمرو هخامنشیان رواج داشته است، اما ماه‌ها براساس فرهنگ و آیین ایرانی نام گذاری شده بودند.
۱۶) در دوره اشکانیان چه نوع گاه شماری رایج بود؟
✅ در دورۀ اشکانیان، گاه‌شماری‌های بابلی، سلوکی و اوستایی متداول بود.
۱۷) در دوره ساسانیان چه نوع گاه شماری رایج بود؟
✅در دورۀ ساسانیان، گاهشماری اوستایی که گاهشماری دینی زرتشتیان (زردشتیان) محسوب می‌شد، در ایران رایج گردید. در این گاهشماری، سال به ۱۲ ماه خورشیدی ۳۰ روزه «اندرگاه» تقسیم می‌شد. سپس پنج روز اضافی را به نام (پَنجه) به آخرِ ماه دوازدهم می‌افزودند. مبدأ گاه شماری اوستایی به تخت نشستن هر پادشاه بود. از آنجایی که در این گاه شماری، سال را ۳۶۵ شبانه روزمی‌گرفتند، در هر ۴ سال یک شبانه روز و در هر ۱۲۰ سال ۳۰ شبانه روز از سال حقیقی عقب می‌افتاد. برای رفع این مشکل بعد از هر ۱۲۰ سال، یک ماه به دوازده ماه سال اضافه می‌کردند.
✅ در گاهشماری اوستایی ماه‌ها و روزهای هر ماه با اسامی ایزدان و فرشتگان نام گذاری شده بود.
۱۹) در ایران دوران اسلامی چه نوع گاه شماری رایج بود؟
✅ در ایرانِ دوران اسلامی گاهشماری هجری قمری رایج گردید، اما در کنار آن گاه‌شماری‌های دیگری مانند یزدگردی، جلالی، دوازده حیوانی و هجری خورشیدی نیز رواج یافت.
۲۰) یکی از دقیق ترین گاه شماری جهان چه نام دارد؟
✅ گاهشماری جلالی
۲۱) گاه شماری هجری خورشیدی از چه سالی در ایران رایج شد و بر چه اساسی تنظیم شده است؟
✅ گاهشماری هجری خورشیدی که از سال ۱۳۰۴ ش. در ایران رسمیت یافت، بر اساس آن تنظیم شده است.
۲۲) خط زمان چیست؟
✅ رویدادهای تاریخی در زمان معینی به وقوع پیوسته‌اند و مورّخان می‌کوشند که این رویدادها را براساس زمان وقوع آنها توصیف و تحلیل کنند.
۲۳) کرونولوژی چیست؟
✅ نظم و ترتیب رویدادها که به آن گاهشماری (کرونولوژی) می گویند.
۲۴) چه عواملی جغرافیایی تاثیر مهمی بر زندگی مردمان نواحی مختلف دارند؟
✅ عوامل جغرافیایی مانند آب و خاک، پستی‌ها و بلندی‌ها، آب و هوا، موقعیتِ سرزمینی و ارتباطی و دسترسی به دریاها و آب‌های آزاد
۲۵) جغرافیای تاریخی چیست؟
✅ جغرافیای تاریخی به مطالعهٔ مناطق و سرزمین‌های مختلف در گذشته می‌پردازد و تأثیر محیط طبیعی و عوامل جغرافیایی را بر رویدادهای تاریخی مانند شکل گیری تمدن‌ها، مهاجرت‌ها، پیروزی‌ها و شکست‌ها، برپایی سکونتگا‌ه‌ها و شهرها و ایجاد و گسترش راه‌ها و … مطالعه می‌کند.
✅ برای مثال هرودت مورّخ مشهور یونانی، به منظور نگارش کتاب تاریخ خود، به مصر، فینیقیه و جاهای دیگر مسافرت کرده و از نزدیک شرایط طبیعی و اقلیمی آن سرزمین‌ها را بررسی نموده است. ابن خَلدون، اندیشمند مسلمان تونسی نیز که در قرن ۸ ه .ق. می‌زیست، بخشی از مقدم. کتابِ اَلعِبَر خود را به تأثیر جغرافیا و اقلیم بر تاریخ، اخلاق و رفتار آدمیان اختصاص داده است.
۲۷) یکی از پیامدهای ارتباط جغرافیا و تاریخ چیست؟
✅ یکی از پیامدهای ارتباط جغرافیا و تاریخ، اهمیت یافتن نقشه در مطالعهٔ تاریخ است.
۲۸) نقشه های تاریخی چه اطلاعاتی به ما می دهند؟
✅ انواع مختلفی از اطلاعات شامل قلمرو حکومت‌ها، مرزها، پایتخت‌ها، شهرها، بناهای مهم، محل دقیق رویدادها به خصوص جنگ‌ها، شبکهٔ راه‌ها، مسیرهای مهاجرت و لشکرکشی‌ها و تقسیمات اداری و مالیاتی را نمایش می‌دهند.
۲۹) مورخان چگونه به اهمیت استفاده از نقشه ها پی برده اند؟
✅ با پیشرفت و تکامل شیوه‌های پژوهش در تاریخ در دو قرن اخیر
✅ امروزه از نقشه‌های تاریخی برای ارائهٔ اطلاعات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، جمعیتی و دیگر جلوه‌های حیات اجتماعی انسان در گذشته استفاده می‌شود.
۳۱) یکی از دستاوردهای مهم بشر در گذر تاریخ را نام ببرید؟
✅ اندازه گیری زمان و ابداع گاه شماری یا تقویم
۳۲) در بین النهرین و بخصوص در میان بابلی ها، گاه شماری …….. رایج بود.
✅ گاه شماری خورشیدی – قمری
۳۳) در سال ۴۶ ق.م امپراتور روم ژولیوس سزار دستور داد گاه شماری رومی بر اساس ……….. اصلاح شود.
✅ گاه شماری مصری
۳۴) ………………..، امروزه به نام گاهشماری میلادی شناخته می شود.
✅ گاه شماری مسیحی
۳۵) گاه شماری هجری قمری، در کدام کشورها رایج است؟
✅ در کشورهای مسلمان
۳۶) در دوره ساسانیان، …………………. که گاهشماری دینی زرتشتیان محسوب می شد، در ایران رایج گردید.
✅ گاهشماری اوستایی
✅ بابلی، سلوکی و اوستایی
۳۸) مبدأ گاهشماری اوستایی چه بود؟
✅ به تخت نشستن هر پادشاه
۳۹) از روی چه اسنادی می تونیم پی ببریم که در قلمرو هخامنشیان، گاهشماری خورشیدی – قمری بابلی رایج بوده است؟
✅ محتوای سنگ نوشته های بیستون و تخت جمشید این موضوع را نشان می دهد.
۴۰) گاهشماری ……………….. یکی از دقیق ترین گاهشماری های جهان است.
✅ گاهشماری جلالی
۴۱) کاربرد جغرافیای تاریخی را بیان کنید؟
✅ جغرافیای تاریخی به مطالعه مناطق و سرزمین های مختلف در گذشته می پردازد و تأثیر محیط طبیعی و عوامل جغرافیایی را بر رویدادهای تاریخی مانند شکل گیری تمدن ها، مهاجرت ها، پیروزی ها و شکست ها، برپایی سکونتگاه ها و شهرها و ایجاد و گسترش راه ها و … مطالعه می کند.
۴۲) امروزه از نقشه های تاریخی چه استفاده ای می شود؟
✅ برای ارائه اطلاعات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، جمعیتی و دیگر جلوه های حیات اجتماعی انسان در گذشته استفاده می شود.
🔔 حتما ببینید: فیلم حل سوالات پر تکرار ریاضی دهم انسانی
