سوالات درس 9 مطالعات نهم با جواب

سوالات درس 9 مطالعات نهم با جواب

۱) اوضاع سیاسی ایران هنگام تأسیس حکومت صفوی چگونه بود؟

✅ حکومت واحد و قدرتمندی نداشت و دچار تفرقه و تجزیه شده بود. در آن زمان، حاکمان بخش های مختلف ایران با هم در جنگ بودند. به همین دلیل، امنیت و آرامش شهرها و روستاها از بین رفته و امور کشور مختل شده بود. سلطان عثمانی خود را خلیفهٔ مسلمانان می دانست و به ایران نیز طمع داشت. در شمال شرق ایران (ماوراءالنهر)، ازبک ها قدرت گرفته بودند و به مرزهای ایران می تاختند.

۲) موسس صفویان کدام است؟

✅ شاه اسماعیل صفوی

۳) اسماعیل صفوی چه کسانی را شکست داد؟

✅ اسماعیل صفوی به کمک نیروی نظامی قزلباش ها، نخست برخی حکومت های محلی در شمال غربی را شکست داد.

۴) اسماعیل صفوی چه مذهبی را رسمی کرد؟

✅ مذهب شیعه

۵) قلمرو دوره صفویان به چه اندازه چه دوره ای شد؟

✅ ساسانیان

۶) مهمترین دشمنان ایرانیان در دوره صفویان کدامند؟

✅ اُزبک ها در شرق و عثمانی ها در غرب

۷) صفویان در چه جنگی از عثمانی ها شکست خورد؟

✅ جنگ چالدُران

۸) علت شکست صفویان از عثمانی ها چه بود؟

✅ سپاه عثمانی به کمک سلاح های آتشین مانند توپ و تفنگ که سپاه ایران از آنها بی بهره بود، پیروز شد.

۹) نسبت تهماسب و اسماعیل که بود؟

✅ تهماسب پسر اسماعیل بود

۱۰) پایتخت صفویان در زمان شاه اسماعیل کدام شهر بود؟

✅ تبریز

۱۱) پایتخت صفویان در زمان شاه تهماسب کدام شهر بود؟

✅ قزوین

۱۲) چرا شاه تهماسب پایتخت را از تبریز به قزوین انتقال داد؟

✅ زیرا تبریز در معرض هجوم سپاه عثمانی بود.

۱۳) حکومت صفوی را چه کسی به اوج قدرت رساند؟

✅ شاه عباس اول

۱۴) شاه عباس اوّل چندمین شاه صفوی بود؟

✅ پنجمین

۱۵) پایتخت صفویان در زمان شاه شاه عباس اوّل کدام شهر بود؟

✅ اصفهان

۱۶) پایتخت صفویان به ترتیب کدام است؟

✅ تبریز – قزوین – اصفهان

۱۷) پس از کدام شاه صفوی، حکومت صفویان رو به زوال نهاد؟

✅ شاه عباس اول

۱۸) آخرین پادشاه صفوی که بود؟

✅ شاه حسین صفوی

۱۹) شاه حسین از چه کسی شکست خورد؟

✅ محمود افغان

۲۰) شاهان صفویان کشور را چگونه اداره می کردند؟

✅ در راس آن شاه قرار داشت – شاهان اختیارات زیادی داشتند و مستبد بودند.

۲۱) بعد از شاه صفوی چه مقامی قرار داشت؟

✅ وزیر بزرگ یا اعتماد الدوله

۲۲) مسئولیت اعتماد الدوله چه بود؟

✅ امور اداری و مالی کشور

۲۳) سمت ها در صفویان به ترتیب کدام است؟

✅ شاه – وزیر بزرگ (اعتماد الدوله) – فرماندهان نظامی

۲۴) هم زمان با به قدرت رسیدن سلسلهٔ صفوی، اروپاییان چگونه بودند؟

✅ قرون وسطا یا عصر تاریکی را پشت سر گذاشته و وارد قرون جدید شده بودند.

۲۵) چه کشورهایی پیش گامان استعمار بودند؟

✅ پرتغال – اسپانیا – انگلستان و فرانسه

۲۶) در آستانهٔ تأسیس سلسلهٔ صفوی چه کشوری سواحل جنوب را تصرف کرده بود؟

✅ پرتغال

۲۷) پرتغالی ها در آستانهٔ تأسیس سلسلهٔ صفوی چه مرکردند؟

✅ پرتغالی ها جزایر و سواحل جنوبی ایران را تصرف کرده و تجارت خلیج فارس و دریای عمان را در اختیار گرفته بودند.

۲۸) شاه اسماعیل صفوی چرا از پرتغالی ها شکست خورد؟

✅ به دلیل نداشتن کشتی جنگی

۲۹) شاه عباس اول چگونه توانست پرتغالی ها را از سواحل و جزایر ایران بیرون کند؟

✅ به کمک کشتی های جنگی انگلستان

۳۰) شیخ صفی الدین اردبیلی از صوفیان معروف زمان خود بود که پیروان و هواداران زیادی داشت و خانقاه او در اردبیل مورد توجه مردم و حاکمان محلی بود.

۳۱) مهمترین طرفداران خانقاه شیخ صفی ایل های مختلف ترک بودند که به قزلباش شهرت داشتند.

۳۲) پس از شاه اسماعیل تهماسب به حکومت رسید.

۳۳) چرا سلسله صفوی پس از شاه عباس اول تقریبا از داشتن پادشاهی لایق و توانمند محروم ماند؟

✅ به دلیل کشتن و کور کردن شاهزادگان – جلوگیری از حکومت شاهزادگان بر ولایت ها

۳۴) قرن های شانزدهم تا نوزدهم میلادی را در تاریخ اروپا قرون جدید می نامند.

۳۵) حکومت صفوی چه زمانی شکل گرفت؟

✅ در ابتدای قرن ۱۰ ق با به قدرت رسیدن به نام اسماعیل ، یکی از نوادگان شیخ صفی الدین اردبیلی.

۳۶) شیخ صفی الدین اردبیلی که بود و مهمترین طرفدارانش که بودند؟

✅ شیخ صفی الدین اردبیلی (735 – 650 ق) که از صوفیان معروف زمان خود بود، خانقاهش در اردبیل مورد توجه مردم و حاکمان محلی بود. صوفیان بیشتر وقتشان را در خانقاه به ذکر گفتن و انجام دادن مراسم خاص خود می گذراندند.

پس از شیخ صفی، اداره خانقاه در خانواده او موروثی شد. مهم ترین طرفداران خانقاه شیخ صفی ایل های مختلف ترک بودند که به قزلباش شهرت داشتند.

۳۷) شاه اسماعیل صفوی چگونه به قدرت رسید و اقدامات وی پس از تاجگذاری چه بود؟

✅ اسماعیل صفوی به کمک نیروی نظامی قزلباش ها، نخست شروانشاهان و آق قویونلوها را شکست داد و پس از تسلط یافتن بر تبریز، خود را شاه ایران خواند. یکی از اقدام های مهم وی پس از تاج گذاری، رسمی کردن مذهب شیعه بود.

سپس حاکمان مناطق مختلف را یکی پس از دیگری از میان برداشت و با شکست دادن ازبک ها در خراسان، بر سراسر ایران مسلط شد.

۳۸) موفقیت های سیاسی و نظامی شاه اسماعیل صفوی چه نتایجی داشت؟

✅ حکومت کشور ما یکپارچه و نیرومند شد؛ به طوری که قلمرو آن به حدود قلمرو دوره ساسانیان رسید. حکومت صفوی همچنین همه اقوام ایرانی را زیر حاکمیت خود گرفت و موجب هم بستگی و اتحاد بیشتر ایرانیان شد.

۳۹) چرا عثمانی ها به ایران حمله کردند و علت شکست صفویان از آنان چه بود؟

✅ سلطان عثمانی که از شکل گیری سلسله قدرتمند و شیعه مذهب صفویه ناخشنود بود، با سپاهی عظیم راهی ایران شد.

در چالدران (در نزدیکی شهر خوی امروزی) سپاه عثمانی به کمک سلاح های آتشین مانند توپ و تفنگ که سپاه ایران از آنها بی بهره بود، پیروز شد.

پس از جنگ چالدران، تبریز به اشغال عثمانی ها در آمد اما مقاومت و مبارزه مردم آنها را وادار به عقب نشینی کرد.

💯 همچنین بخوانید: سوالات درس 10 مطالعات نهم

۴۰) چه کسی حکومت صفوی را تثبیت کرد و علت جابجایی پایتخت توسط او چه بود؟

✅ تهماسب، (پسر شاه اسماعیل)،او پایتخت را از تبریز به قزوین انتقال داد؛ زیرا تبریز همواره در معرض هجوم سپاه عثمانی بود.

۴۱) زمان کدام شاه اوج قدرت صفویان است و چند نمونه از اقدامات وی را ذکر کنید.

✅ شاه عباس اوّل (پنجمین شاه صفوی) شکست ازبک ها و عثمانیان انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان و تلاش برای آبادانی آن

۴۲) علل ضعف و سقوط سلسله صفوی چه بود؟

✅ ناتوانی و بی لیاقتی پادشاهان صفوی پس از شاه عباس اوّل.
سیاست کشتن و کور کردن شاهزادگان
بازداشتن شاهزادگان از حکومت ولایت ها و آموختن شیوه کشورداری
اختلاف و درگیری میان مقام های کشوری و لشکری و بازماندن از انجام مسئولیت های مهم خود
فراگیری هرج و مرج در کشور و مختل شدن امور حکومت

۴۳) اوضاع نابسامان اواخر دوره صفویه سبب سلطه چه کسانی بر قسمتی از ایران شد؟

✅گروهی از افغان ها در قندهار سر به شورش برداشتند و پس از پیروزی بر حاکم آن ولایت، به سوی اصفهان حرکت کردند. سلطان حسین صفوی تسلیم شد و محمود افغان، بر پایتخت و قسمت هایی از ایران مسلط شد.

۴۴) صفویان کشور را چگونه اداره می کردند؟

✅ در دورهٔ صفویه حکومت مرکزی قدرتمندی در ایران به وجود آمد که در رأس آن شاه قرار داشت. شاهان صفوی، همچون فرمانروایان پیش از خود، اختیارات زیادی داشتند و با استبداد بر کشور حکومت می کردند.

همه مقام های کشوری و لشکری مطیع فرمان شاه بودند و اجازه نداشتند مخالف خواست و ارادهٔ او عمل کنند. بعد از شاه، وزیر بزرگ قرار داشت که به او اعتمادالدوله نیز می گفتند.

او مسئول امور اداری و مالی کشور بود اما در مقابل شاه قدرت و اختیار چندانی نداشت. فرماندهان نظامی نیز در اداره حکومت صفوی نقش بسیار مهمی داشتند و علاوه بر فرماندهی سپاه، معمولاً حاکم ولایت های مهم نیز بودند.

۴۵) قزلباش ها چه جایگاهی در دولت صفوی داشتند؟ (چرا شاه عباس از حکومت قزلباش ها کاست؟)

✅ تا زمان شاه عباس اوّل، سران ایل قزلباش حاکم ولایت های مختلف ایران بودند. شاه عباس اوّل برای تقویت حکومت مرکزی و جلوگیری از نافرمانی و بی نظمی سران ایل قزلباش، حکومت ولایت ها را از آنان گرفت و به افرادی غیر از قزلباش ها سپرد. همچنین در کنار سپاه قزلباش، سپاه جدیدی از افراد غیر قزلباش تشکیل داد و با کمک گرفتن از اروپاییان، این سپاه را به تفنگ و توپ مجهز کرد.

🔔 حتما ببینید: فیلم آموزش خط به خط ریاضی نهم